Grenswandelingen, ik hou er heel erg van wandelen net over de grens of nog liever op de grens zelf. Ook al woon ik slechts 100 meter van de Belgisch-Nederlandse grens en passeer ik die grens dagelijks, het blijft een speciaal gevoel om zomaar een ander land binnen te stappen. En weer terug. En nog een keer heen en terug.
Hoe blij ik van grenswandelingen word, merkte ik in 2020 goed toen het een tijdlang niet was toegestaan. Hopelijk houden we dat voortaan achter ons en kunnen we vrij blijven reizen naar onze buurlanden. Daarom heb ik samen met collega-reisbloggers een lijst opgesteld van de mooiste wandelgebieden op of net over de grens. Je vindt ze op het overzichtskaartje hieronder. Klik op een wandeling en op de link die verschijnt om direct naar te betreffende wandeling de springen. Veel grenzeloos plezier gewenst!
Blijf op de hoogte!
Van tijd tot tijd verschijnen er nieuwe grenswandelingen. Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Bijzondere grenswandelpaden
Drielandenwandeling B-NL-D en terug
Vind je één landsgrens niet genoeg? Kom dan eens naar het Smalse Stukje Nederland bij Susteren. Hier liggen België en Duitsland hemelsbreed nog geen 5 kilometer van elkaar vandaan. Bestemming Buitenlucht heeft hier een heel leuke eigen wandelroute gemaakt waarbij je in 20 kilometer voet aan de grond zet in alle drie de landen en tussendoor Nederland tweemaal doorkruist. Het grootste deel van de de wandeling gaat door natuurgebieden, zoals het Grenspark Maasvallei met een van de grootste kuddes Konikpaarden. Maar je komt onderweg ook leuke dorpsgezichten tegen, ziet een van de oudste basilieken van Nederland en je ontdekt het meest westelijke puntje van heel Duitsland.
Lees hier alles over de “Drielandenwandeling: Puntje Pruuses, Beetje Belsj”
Het NederRandpad, langste grenswandelpad van Nederland
Ook bijzonder voor grensliefhebbers is het NederRandpad, een wandelroute die langs de randjes van het vasteland van Nederland. Deze route volgt zowel de grens met Duitsland als de grens met België en wijkt daar nergens meer dan 5 kilometer vanaf. Bovendien loopt deze wandeling ook nog eens langs de kust van de Noordzee en Waddenzee, zodat je een heel rondje rondom Nederland kunt afleggen. Het NederRandpad is een nieuwe wandelroute, geopend op 30 april 2022 en beschikbaar via gpx. De 85 etappes zijn gemiddeld ruim 22 kilometer en starten en eindigen telkens op een punt dat bereikbaar is met het openbaar vervoer.
Lees hier alles over het NederRandpad, het alller-allerlangste wandelpad langs de grens van Nederland.
Wandelen op de Belgisch-Nederlandse grens: grenswandelingen in de Lage Landen
Er zijn tal van mooie grenswandelingen rond de grens tussen Nederland en België. Er zijn bijzondere dorpen en de meest mooie natuurgebieden. De grens is officieel vastgesteld op 8 augustus 1843 in het verdrag van Maastricht. Vier jaar lang is er over onderhandeld, nadat België in 1839 onafhankelijk werd. In de jaren daarna is langs de hele grens een groot aantal grenspalen geplaatst, bijna 400 stuks van gietijzer. De kans dat je zo’n grenspaal tegenkomt bij het wandelen op de grens is best wel groot dus.
Het Zwin, wandelen op de grens van Vlaanderen en Zeeuws Vlaanderen
We beginnen deze lijst met grenswandelingen bij het meest westelijke puntje van de Belgisch-Nederlandse grens, vlak bij Cadzand-Bad. Hier ligt het bijzondere natuurgebied Het Zwin. 1000 jaar geleden ontstond het Zwin doordat een storm een gat in de duinen sloeg. Het gevolg was een zeer lange geul vanuit het huidige Sluis tot aan Damme, vlak bij Brugge.
Kenmerkend voor Het Zwin zijn de slikken en schorren. Delen van de geul die tijdens eb droog worden “slikken” genoemd. De slikken vormen bijna een gedekte tafel voor vogels, met alle schelpen en krabben. Hoger gelegen slikken worden “schorren” genoemd.
In de eeuwen die volgden is de geul voor een deel ingepolderd en deels verzand. De slikken en schorren verdween daardoor langzamerhand. Sinds 2019 is het Zwin weer bezig met een comeback. De monding van de geul is twee keer zo breed gemaakt en de zee krijgt weer vrij spel. Bij elke vloed wordt het Zwin nu overspoeld met driemaal zoveel zeewater. Hier vind je ook de laatste grenspalen, die overigens allemaal in Nederland staan. De echte grens ligt midden in de geul en daar kun je niet wandelen.
Wandelen door de verlaten straten van spookstad Doel
In Nederland vind je niet echt een verlaten stad. In België, net over de grens, wel. Marcel Korbee van Travel Madness vertelt dat net boven Antwerpen het stadje Doel ligt, tot 1977 een zelfstandige gemeente met 1300 inwoners. Bijna vijftig jaar later telt het dorp meer vervallen dan bewoonde huizen en wonen er nog slechts een tiental mensen. Spookstad? Ja, zo kun je Doel het beste omschrijven. Een klein dorpje dat door de oprukkende haven van Antwerpen langzaam wordt opgeslokt.
Veel bewoners zijn vertrokken. Een klein aantal is achtergebleven. Het grootste gedeelte van de huizen is niet meer bewoond. Het resultaat is een verlaten dorp dat zo als filmset gebruikt kan worden. Vervallen huizen, lege straten, met onkruid overwoekerde tuinen en op een kilometer afstand ligt de beruchte kerncentrale van Doel. Het verlaten dorp in België is niet onopgemerkt gebleven. Regelmatig wordt spookstad Doel bezocht door toeristen, straatkunstenaars die zich met graffiti uitleven op de muren of gebruikt als locatie voor een fotoshoot of film. Daarnaast is het verlaten stadje een van de meest bezochte urbex locaties in België.
Kalmthoutse Heide, wandelen op de grens bij Hoogerheide
Daphne de Vries van daphnedevries.nl tipt de Kalmthoutse Heide. De Kalmthoutse Heide vind je op de Nederlands-Belgische grens vlak bij het Nederlandse plaatsje Hoogerheide en staat bekend om haar diverse landschap. Uitgestrekte heide, vennen, bossen en duinen: je vindt het allemaal in dit grenspark.
Grenspark Kalmthoutse Heide leent zich perfect voor een heerlijke wandeling. Je hebt de keuze uit zo’n 25 wandelingen variërend van een korte 1,7 tot een 24 kilometer lange wandeling. De mooie wandeling die je zeker moet maken als je dit park bezoekt is ook direct de populairste wandeling in Grenspark Kalmthoutse Heide. Tijdens de 4,7 km lange wandeling met de naam “Libel” volg je de groene paaltjes en loop je door uitgestrekte heidevlaktes en geniet je van een weids uitzicht. Naast wandelen kun je op de Kalmthoutse Heide ook te paard of met de fiets ontdekken en op een hele andere manier het ongerepte landschap ervaren. Wat je ook doet, het is een heel fijn park om eens te ontdekken.
Smokkelpad Strijbeekse Heide
Ook Diana Vriends van Stripe Away tipt een wandeling over een prachtige stukje natuur waarbij je de twee landen doorkruist: het bekende smokkelpad bij de Strijbeekse Heide. Deze plek staat bekend om zijn grote smokkelgeschiedenis. Het vervoeren van goederen en personen was vroeger behoorlijk duur en omdat te vermijden heeft men de smokkelpaden bedacht. Helaas was dit vaak niet zonder gevaar en zijn er veel mensen gewond geraakt of gesneuveld.
Gelukkig hoef je daar nu niet bang voor te zijn als je deze smokkelroute gaat lopen. Het is nu vooral genieten van de prachtige natuur. De route is in totaal 7,9 kilometer en doorkruist daarmee de landen Nederland en België. Als je er eind augustus gaat wandelen kan je deze wandeling perfect afsluiten op de heide, die dan in bloei staat. Een goede combinatie vindt Diana.
Het meest bizarre grensdorp van de wereld: Baarle-Nassau, Baarle-Hertog
Het beroemdste grensdorp ter wereld is Baarle. Eigenlijk ligt Baarle helemaal niet op de grens. Het dorp is een samenraapsel van maar liefst 22 Belgische enclaves: stukjes België dat volledig omringd is door Nederlands grondgebied. Deze vreemde situatie ontstond erg lang geleden in 1190, toen de hertog van Brabant delen van zijn grondgebied gaf aan de heer van Breda. Nu, 800 jaar later bestaat dit nog steeds en zijn de grenzen zelfs rijksgrenzen geworden.
Uiteraard zijn er in zo’n dorp veel grens-gerelateerde verhalen te beluisteren. Maar de meest bijzondere periode moet toch wel de Eerste Wereldoorlog zijn geweest toen België grotendeels bezet was door Duitsland en Nederland neutraal bleef. Het stukje Baarle-Hertog kon door de Duitsers niet bezet worden zonder de neutraliteit van Nederland aan te tasten. Daardoor bleef het als een van de weinige gemeentes behoren tot “Vrij België”. Eén van de leukste manieren om meer te leren over Baarle in de Eerste Wereldoorlog is door het wandelen van het WOI-verzetspad langs de grens. Die komt ook langs alle toeristische hotspots van het dorp, dus je mist niets.
Gorp en Roovert, wandelgebied op de grens van Noord-Brabant en België
Net onder Tilburg ligt het uitgestrekte landgoed Gorp en Roovert. Met 800 hectare bos en 370 hectare landbouwgrond is dit één van de grootste natuurgebieden in de regio, weet Kimber Kox van Reisgenie.nl. Op je wandelingen door Gorp en Roovert kom je door een divers landschap: dichte bossen, weidse heidevelden, weilanden, vennen en beekjes, het is er allemaal. Niet voor niets hebben veel broedvogels hier hun nest. Gorp en Roovert is onder andere het thuis van de bosuil, zwarte specht, tureluur, goudvink en de wielewaal.
De vijf kilometer lange meanderende Rovertse Leij, die zijn oorsprong vindt in België, is wat Kimber betreft het mooiste stuk van het gebied. Dwars door het gebied loopt de voormalige verbindingsweg tussen België en Nederland. Deze is sinds eind negentiende eeuw niet meer in gebruik maar je kunt hier wel nog steeds de landsgrens oversteken.
Grenspalen, zaligheden en moeren bij Reusel
In de Brabantse Kempen ligt het plaatsje Reusel. Hier kun je meerdere mooie wandelingen maken vanuit natuurpoort Brandtoren en één ervan brengt je langs vijf grenspalen. Je wandelt door de akkerlanden, maar doet ook twee mooie natuurgebieden aan.
De Reuselse Moeren is een overgebleven stukje hoogveenmoeras en heeft ene bijzonder mystiek sfeertje. De Peelse Heide is een in de jaren ’30 aangelegd productiebos. Hier kun je vind je ook een reconstructie van de dodendraad en kom je de Stenen der Zaligheden tegen.
Grootste speelbos van Vlaanderen: Lommelse Sahara
Net over de grens bij Luyksgestel vind je de Lommelse Sahara, het grootste speelbos van Vlaanderen. Wil je met kinderen wandelen, dan is dit een van de mooiste plekken waar je naartoe kunt gaan. In het bos staan meerdere constructies van wilgen, waar je in kunt kruipen of door kunt wandelen. Maar het hoogtepunt is toch de opvallende uitkijktoren in het midden. Een architectonisch hoogstandje en een prachtig uitzicht. Vergeet je camera vooral niet!
Maar ook zonder kinderen is dit een heel aangenaam plekje voor een afwisselende wandeling. De glooiende bossen over zandduinen zijn prachtig. De grote zandvlakte (vandaar de naam Lommelse Sahara) is een lust voor het oog. Er ligt ook nog een meer als gevolg van vroegere zandwinning. Kortom, de Lommelse Sahara is een pareltje net aan de andere kant van de grens.
Grensoverschrijdend wandelen in de Plateaux-Hageven
Omdat Ivonne Calis van My Footprints dicht bij de Belgische grens woont maakt ze regelmatig een grensoverschrijdende wandeling. Eén van haar favoriete gebieden in de buurt van haar huis is de Plateaux-Hageven. Een gevarieerd gebied met bos, heide en een groot nat gebied vol vennen en het beekdal van de Dommel.
Hoewel elk deel van dit gebied mooi is, is Ivonne fan van het natte gedeelte aan de Belgische kant, vlak bij het bezoekerscentrum in Neerpelt. Hier vind je meerdere vogelkijkschermen en kun je op zoek gaan naar het ijsvogeltje! Door het gevarieerde karakter van het gebied is de flora en fauna uitgebreid. In het voorjaar spot je bijvoorbeeld orchideeën op de vloedweides vlak bij het startpunt in Bergeijk.
Je kunt kiezen uit meerdere wandelroutes en aan beide zijdes van de grens beginnen met wandelen. Het maakt niet uit welke route je kiest, ze zijn allemaal mooi. Lees meer over (wandelen) in de Plateaux- het Hageven in dit uitgebreide blog.
Erfgoedwandeling Doodendraad bij Hamont-Achel
Deze wandeling door het Leenderbos bij de Achelse Kluis is in de eerste plaats een heerlijke natuurwandeling. Bossen en heidevelden wisselen elkaar in rap tempo af. Maar dat niet alleen. Hier vind je een drietal reconstructies van de Dodendraad. Deze grensversperring uit de Eerste Wereldoorlog bestond uit een ijzeren hek langs de gehele Nederland-Duitse grens die onder hoge elektrische spanning stond. Daarmee probeerden de Duitse bezetters de Belgen tegen te houden die naar het neutrale Nederland vluchtten.
Er zijn meer reconstructies te vinden langs de grens, maar deze hier in Hamont-Achel was de eerste. Een latere uitbreiding heeft zelfs een van de langste reconstructies van de Dodendraad, namelijk 200 meter. De VVV heeft er een bijzondere themawandeling van gemaakt: De Erfgoedwandeling Doodendraad.
Wijffelterbroek en Smeetshof, moerassen en veel grote grazers
Stramproy ligt in Midden-Limburg vlak onder Weert. Tussen Stramproy en het Belgische Bocholt ligt een gebied dat lange tijd verwaarloosd is geweest, maar de laatste jaren komt de natuurontwikkeling hier weer helemaal op gang en komen de oude moerassen weer terug. Het Nederlandse Wijffelterbroek en het Belgische Smeetshof lenen zich bij uitstek voor een soms wat avontuurlijke grenswandeling door de ruige natuur.
Je bevindt je hier in het hart van Grenspark Kempen-Broek. Trek goede waterdichte schoenen aan, want de paden zijn soms wel erg drassig. Onderweg kom je elzenbroekbossen tegen, Schotse hooglanders en zelfs de aan de oerrund verwante tauros.
Thorn, het witte stadje op de grens met België
Het maken van echte grenswandelingen in de Maasvallei is vaak niet goed mogelijk. De Maas vormt hier namelijk de landsgrens en die steek je niet zomaar over. In Thorn kan dat echter wel heel goed. De Trage Tocht Thorn, naar een ontwerp van Bestemming Buitenlucht, combineert schitterende natuur met meerdere grensovergangen. Je komt hier zelfs de grootste dichtheid aan grenspalen tegen van heel de Belgisch-Nederlandse grens: zeven over een afstand van slechts twee kilometer.
Behalve de grenspalen is ook de natuur hier schitterend. Een groot deel van de wandeling gaat over de Koningssteen. Vroeger een druk grindgat voor de grindwinning. Nu heerst er kalmte en rust. De bever doet het hier uitstekend en je komt overal de beversporen tegen. Ook lopen er konikpaarden en galloways. Het tweede deel van de wandeling gaat door het oude moeras Vijverbroek. Hier wordt al heel lang niet meer ingegrepen, waardoor er een prachtige jungleachtige ruige natuur is ontstaan.
Na afloop loop je natuurlijk ook even door het witte stadje Thorn zelf, met de schilderachtige witgekalkte huizen en de gigantische abdij.
Een meander in de Grensmaas bij Meers
In het Zuid-Limburgse Meers maakt de Maas een grote bocht. Rondom Meers en langs de Maas is een prachtig mooi struingebied met konikpaarden en gallowayrunderen. De Maas is erg ondiep, hier, en lijkt doordoor sneller te stromen. Een mooi punt om te kanoën of kajakken.
In het midden van de Maas is de grens met België. Tijdens een wandeling rondom Meers kom je dan ook meerdere grenspalen tegen. Maar ook het bijzondere bomenmonument Woodhenge, een kunstwerk opgebouwd uit subfossiele boomstammen die hier tijdens grindafgravingen zijn gevonden. De bomen zijn zo’n 1500 jaar oud. Al het moois rondom Meers combineren? Dat kan met deze Woodhenge-wandeling van ruim 11 kilometer.
Maastricht en de ENCI-groeve
Maastricht ligt vlak tegen de grens met België aan. Het is dan ook niet verwonderlijk dat je vanuit de stad binnen no time van Nederland naar België wandelt. Het landschap in beide gebieden lijkt op elkaar maar de sfeer is duidelijk anders. De Groene Wissel Maastricht combineert een stukje Maastricht met wandelen over de Sint- Pietersberg en wandelen over de grens door Belgisch Limburg.
My Footprints-blogger Ivonne Calis vindt het leuke van deze route dat het ook een stukje historie laat zien. Zo wandel je over oude holle wegen en kom je langs meerdere groeves waaronder de bijzondere ENCI-groeve Maastricht. Officieel gaat de wandeling er alleen bovenlangs maar het is absoluut de moeite waard even af te dalen en rond te kijken in de groeve. Ook is het mogelijk om een rondleiding te krijgen.
Let tijdens het wandelen goed op. Wie weet spot je de oehoe die sinds enige jaren in de oude groeve broedt.
De mooiste bloesemwandeling in Zuid-Limburg op de grens bij Mesch
Yvonne van der Laan van Yvonne Reist Verder wijst op het meeste zuidelijke puntje van Zuid-Limburg. Daar vind je een wandeling die in het voorjaar extra bijzonder is om te lopen. Niet alleen gaat de 5,8 kilometer lange E4 wandeling door heuvels met de meest schitterende vergezichten in de grensstreek, ook zie je onderweg heel wat bloesem. De gele paaltjes leiden je eerst langs een aantal fotogenieke hoekjes van het dorpje Mesch. Dit schattige dorpje vol historische huizen en boerenhoeves heeft zelf al de nodige bloeiende bloesembomen. Het beekje de Voer voegt nog extra sfeer toe.
Als je de bebouwde kom uit loopt, stijgt het pad direct flink. Op een splitsing kun je kiezen om de wandeling linksom of rechtsom te doen. Kies je linksom, dan neemt een hellende, holle weg je meteen verder mee omhoog. Al snel lopen de koeien tussen de bloesembomen, direct naast het pad zo’n mooi gezicht. Eenmaal helemaal boven op de heuvel wacht een verrassing. Het zandpad nadert een splitsing met een kruis en wat fotogenieke boompjes, terwijl de uitzichten links en rechts kilometers ver zijn. Hiervoor ga je wandelen in Zuid-Limburg, toch?! Appel- en perenbloesem zorgen voor de nodige bloemenpracht hierboven, vlak voor je grenspaal 29 passeert en de wandeling een lus door de Belgische heuvels maakt.
Sint-Martens-Voeren: Bronnenwandeling
In 2012 werd deze wandeling verkozen tot de mooiste wandeling van Vlaanderen. En dat is zeker niet ten onrechte. De Bronnenwandeling Sint-Martens-Voeren bied je al het moois dat je van Zuid-Limburg kent, maar dan net over de grens. In de relatief rustige Voerstreek. De voertaal is hier Nederlands, het hoort officieel bij Vlaanderen. Maar verder waan je je hier heel erg ver in het buitenland, ook al is het bijna letterlijk op een steenworp afstand van Nederland.
De wandeling is met de negen kilometer niet heel erg lang. Maar de afwisseling is erg groot. Zo loop je door klassieke holle wege, langs charmante landerijen en door een bosreservaat. Je doet de erg Frans aandoende dorpjes Sint-Martens-Voeren en Sint-Pieters-Voeren aan. Aan het einde wacht je nog de imposante spoorbrug waar je onderdoor wandelt.
Plombières, wandelen langs de Geul in Wallonië
Plombières ligt op een steenworp afstand van het Drielandenpunt Vaals, waar de landen Nederland, Duitsland en België samenkomen. Hier in de uitlopers van de Ardennen ligt een spectaculair rotslandschap. Jenny Smit van IkReis.net heeft het gebied bezocht en beschrijft hoe je kunt wandelen in Plombières.
Van oudsher is Plombières een mijnregio. Wanneer je wandelt langs het water van de rivier de Geul zie je verschillende oude afgravingen. Na het sluiten van de mijnen is Plombières teruggegeven aan de natuur. Verschillende mooie wandelroutes doorkruisen de regio.
Een van de mooiste wandelingen volgt de rivier de Geul. In het kraakheldere water zie je verschillende vissen zwemmen, helemaal tot aan het punt waar de rivier onder de grond verdwijnt. Deze kunstmatige grot is gegraven om de bedding van de Geul te omzeilen.
Zelf kiest Jenny omwille van de dreumes voor een korte wandeling in Plombières**** van 3 kilometer, maar er zijn ook langere bewegwijzerde tochten in de regio.
Langs de grenpalen bij het Drielandenpunt
Je ontkomt er niet aan bij een overzicht van wandelen op en over de grens: het Drielandenpunt bij Vaals. Het Drielandenpunt zelf is op zich best een bezoekje waard, maar wel heel erg toeristisch en meestal best wel druk. Waarom ik er wel graag kom? Twee redenen. Ten eerste staat hier grenspaal nummer 1, de eerste in de lange reeks grenspalen langs de grens tussen Nederland en België. Ten tweede is de natuur rondom het Drielandenpunt niet te versmaden. Nergens anders in Nederland worden bossen en vergezichten zo mooi afgewisseld als hier in het Zuid-Limburgse Vijlenerbos.
Speciaal voor natuurliefhebbers die ook graag het erfgoed van de grenspalen opzoeken heb ik een route ontworpen vanaf het Drielandenpunt en langs de eerste vijf grenspalen van de grens. De eerste helft loop je dan ook bijna uitsluitend op de grens. Links België, rechts Nederland. De terugweg lopen we onderlangs aan de Nederlandse kant en doen daarbij de klassiekers aan: glooiende velden met hooglanders, een prehistorische grafheuvel en de Lourdesgrot van Vaals, het hoogst gelegen heiligdom van Nederland.
Mocht je bij terukomst bij het Drielandenpunt toch ook nog even de toerist willen uithangen, dan heb je daar nog alle gelegenheid voor.
Wandelen op de Duits-Nederlandse grens: grenswandelingen bij de oosterburen
Maar niet alleen rond de grens met België is het goed wandelen. Er zijn ook prachtige grenswandelingen te maken bij de Duitse grens. Wist je trouwens dat na de Tweede Wereldoorlog Nederland grote delen van Duits grondbezit eisten als schadevergoeding? Als dat was doorgegaan, dan waren alle onderstaande wandelingen gewoon in Nederland gebleven. Uiteindelijk kreeg Nederland maar kleine stukjes grond toegewezen. Die in 1960 nota bene weer werden teruggegeven.
Smokkelroute Denekamp
Wandelen op de grens van Duitsland en Nederland kan over de smokkelroute. Dit Twentse blokje om volgt de voetsporen van de voormalig smokkelaars. De hele route is 62km lang. Tikva van Looijen van Gezin op Reis heeft die met haar gezin niet volledig gelopen, maar wel diverse kortere stukjes verkend.
Je komt door enkele dorpjes zoals Denekamp maar vooral door bos en heidegebieden. Voor kinderen is het grappig dat je met één been in Duitsland staat en met het andere in Nederland. De grens wordt gemarkeerd met hele oude grenspalen. Natuurlijk wist de overheid ook toen dat er flink gesmokkeld werd en deden ze er alles om dat te voorkomen. Op verschillende plekken langs de route zijn nog verscholen Commiezenhutten te vinden. Dit zijn schuilhutten die werden gebruikt om de smokkelaars op heterdaad te betrappen.
Bad Bentheim, start van het Marskramerpad
Wandelen dwars door Nederland? Dat kan met het LAW 3 Marskramerpad! Jacomijn Heupink van Zinvol Reizen vertelt dat deze route 372 km lang is en dat het startpunt van de wandeling je net over de Duitse grens brengt: Bad Bentheim bij Oldenzaal. Het Marskramerpad neemt je mee door de provincies Overijssel, Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland totdat je aan de kust bij Den Haag het eindpunt treft ter hoogte van het Kurhaus. Nog een paar stappen verder en je gaat de Noordzee in…
De route heeft 20 etappes en ze zijn elk ongeveer 15 tot 25 km. Onderweg zijn er best wat plekjes waar je kan zitten, waar je kan genieten van de natuur of waar je een stad of dorp aan doet. Bedenk dan even dat de vroegere marskramer in lang vervlogen tijden met hun koopwaar ook daar was. De vroegere Marskramer doorkruiste Nederland en deed juist die steden en plaatsen aan om hun koopwaar aan de man te brengen. Hoe leuk is het om juist dat ook in je achterhoofd te houden als je Nederland doorkruist op de paden die zij gebaand hebben.
Kommiezenpad in Winterswijk
Over smalle paadjes die vroeger gebruikt werden door de kommiezen (voorlopers van de douanebeambten) loopt het Kommiezenpad. Het is 18 kilometer lang wandelen langs de grens met Duitsalnd en een van de meest illustere grenswandelingen van Nederland. Het bewegwijzerde pad, een samenwerking van de gemeentes Winterswijk en Südlohn aan de andere kant van de grens, gaat door schitterende coulisselandschappen en langs onvervalst hoogveen. Aan natuurschoon dus geen gebrek.
Maar ook cultuur-historisch kom je aan je trekken. De route start bij een 18e eeuwe grenssteen, de Sint-Vitussteen, en eindigt bij het klooster waar ooit de conventie van Burlo is ondertekend. Met deze conventie werden de grenzen vastgesteld, die tot op de dag van vandaag gelden. Wat je tussen beide uiteinden allemaat tegenkomt is te veel voor deze korte inleiding. Dus lees snel het hele artikel over het Kommiezenpad.
Het Pieterpad in Duitsland
Ook het Pieterpad, de bekendste langeafstandswandeling van Nederland, kruist met regelmaat de grens tussen Nederland en Duitsland. Jacoba de Boer van Op Reis Met Co weet er alles van. Een van de mooiste stukken waar het Pieterpad de grens overgaat is tijdens etappe 16: Braamt – Millingen aan de Rijn. Het landschap tot Braamt is volledig vlak en dan wandel je het bos in en wordt het opeens heel heuvelachtig. Je hebt helemaal het gevoel dat je in het buitenland bent als je het bos weer uitkomt bij het Duitse dorpje Elten.
Ook bijzonder is etappe 22, tussen Venlo en Swalmen. Tijdens deze etappe loop je vrijwel de hele tijd op de grens, links is Duitsland, rechts is Nederland. Je ziet hier ook nog veel oude grenspalen staan, waaronder de “Grijze Steen”, een grenspaal van minstens 300 jaar oud!
KANkorter Berg en Dal
Een echte grenswandeling in één van de mooiste wandelgebieden van Nederland: het Rijk van Nijmegen. Over de heuvels (oude stuwwallen uit de voorlaatste ijstijd) loopt misschien wel de bekendste wandeling van Nederland, de N70. Maar hier wil ik juist graag aan andere route tippen. De KANkorter Berg en Dal is een kortere wandelroute dan de N70, maar geeft je een vergelijkbare ervaring. Routemaker Rob Wolfs van de Trage Tochten staat ook hier garant voor mooie paadjes en schitterende vergezichten.
Een échte grenswandeling wordt het, wannneer je een stuk mag wandelen precies op de grens met links Duitsland en rechts Nederland. Kijk wel naar je voeten, want voor je het weet struikel je over een van de grensstenen die hier liggen. De ligging van de grens hier is overigens nog een apart verhaal. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg Nederland stukken grond ter compensatie voor de geleden schade. De Duivelsberg waar je overheen mag wandelen met deze route was daar onderdeel van. In de jaren ’60 is dat allemaal weer teruggekocht door Duitsland. Alleen de Duivelsberg is Nederlands gebleven. Hoe dat zit, dat lees je ook in het artikel over deze wandelroute vanuit Berg en Dal.
Smokkelpad Velden, grenswandeling met de kids
Nog een smokkelpad, maar dit keer vooral erg leuk voor de kinderen. Bij Velden, in de buurt van Venlo tref je in het bos een wandelroute aan van ruim 3 kilometer, met allerhande hindernissen en klimtoestellen. Want je dacht toch niet dat de smokkelaars van weleer zomaar over de weg kwamen aanlopen?
Dit is het Smokkelpad Velden, waarvan de route zowel over Nederland als Duitsland loopt. De feitelijke grens is hier een greppel waar je via een smal bruggetje naar de andere kant kunt wandelen. Probeer niet gezien te worden! Na afloop, of zo je wilt voordat je begint, kun je een heerlijke pannenkoek of hamburger eten op het ruime terras. Bij het restaurant kun je ook een puzzeltocht ophalen, waarmee je zelfs de titel “SuperSmikkelSmokkelKid” kunt verdienen.
De Krickenbecker Seen, wandelen in het Grenspark Maas-Schwalm-Nette
Danny van der Meijden van Reizen & Reistips tipt het Duits-Nederlandse Grenspark Maas-Schwalm-Nette. Dit park ligt op de grens van de provincie Limburg en de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Dit natuurgebied is een waar wandelparadijs. Eén van die mooie routes om te wandelen net over de grens loopt rondom de Krickenbecker Seen. Deze meertjes zijn ontstaan door turfwinning en zijn sinds 1938 tot beschermd natuurgebied verklaart.
Het is overigens één van de oudste en grootste natuurgebieden van Noordrijn-Westfalen. Een goed startpunt voor een rondwandeling is bij de Wittsee. Hier kun je je auto gratis parkeren. Vanaf de parkeerplaats loop je al binnen enkele minuten langs het water. Op en rondom het water kun je heel wat verschillende vogelsoorten spotten en met een beetje geluk zie je ook nog wat bevers. Langs de rivier Nette wandel je vervolgens naar andere meertjes.
Rondom het water vind je verschillende fotogenieke punten. Verder passeer je een uitkijktoren, verschillende kleine dorpjes en wandel je continu door de vredige natuur. Je kunt nog een ommetje maken naar Schloss Krickenbeck, maar zoek vooraf uit of dit kasteel geopend is. Één van de hoogtepunten van de wandelingen is de Nettebrücke. Deze brug ligt goed verscholen tussen het groen en is een mooie plek om even te genieten van de omliggende natuur.
Vlodrop-Station, de minder bekende kant van NP De Meinweg
Toen de Belgen onafhankelijk werden, werd er hard onderhandeld over Limburg. Uiteindelijk kwam de grens dwars door Limburg dat werd opgesplitst in een Nederlands deel en een Belgisch deel. Om te voorkomen dat de haven van Antwerpen afgesneden werd van het Duitse Ruhrgebied zou België wel een eigen spoorlijn krijgen over Nederlands grondgebied: de IJzeren Rijn.
Bij Vlodrop kwam een stationnetje langs het tracé. Dit deel van de spoorlijn is nu niet meer in gebruik, maar Vlodrop Station bestaat nog steeds en ligt op een fantastisch mooi stukje van het Nationaal Park De Meinweg. Hier kun je een heel romantisch wandelen over de vlonderpaden boven de Rode Beek en loop je zomaar de grens over. In Duitsland tref je een schilderachtige watermolen naast een al even schilderachtig meertje. Daarmee is dit de meest zuidelijke van de grenswandelingen op de Duitse grens van deze lijst.
Plaats een reactie