In dit artikel beschrijf ik een heerlijke wandelroute waarbij we wandelen langs de grenspalen bij het Drielandenpunt. Dat je heerlijk kunt wandelen bij het Drielandenpunt in Vaals, ja, dat is niets nieuws. De heuvels inclusief het hoogste punt van Nederland, de hellingen en uitzichtpunten en de soms mystieke bossen vormen een bijzonder wandelparadijs. Er is hier dan ook een groot aanbod aan wandelingen.
Toch miste ik in het grote aanbod nog één concrete route. Als grenspalenverzamelaar wilde ik speciaal hiernaartoe om de eerste palen uit de lange reeks langs de Belgisch-Nederlandse grens te fotograferen. Daarom stippelde ik een route uit die vooral langs de grens van grenspaal naar grenspaal gaat. Vervolgens via een andere route weer terug langs een aantal mooie punten waar het Vijlenerbos bekend om staat.
De pdf van de route en kun je onderaan dit artikel downloaden.
Het Drielandenpunt: twee grenzen, drie landen, vier grenspalen
Met jaarlijks bijna een miljoen bezoekers is het Drielandenpunt in Vaals waarschijnlijk het meest toeristische plekje op de grens (met uitzondering misschien van Baarle Nassau/Hertog). Er is hier ook meteen van alles te beleven: het grootste doolhof van Europa, meerdere eettentjes en een tweetal uitkijktorens, om maar wat te noemen. Maar wij komen voor dé beroemdste grenspaal van Nederland, die op het drielandenpunt zelf.
Kom je naar het Drielandenpunt voor dé grenspaal, dan val je wel met de neus in de boter. En in verwarring. Je vindt hier op het drielandenpunt maar liefst vier verschillende grenspalen. Drie ervan vlak bij elkaar en de vierde een vijftigtal meters verderop.
Vier grenspalen op één punt, hoe dan?
In de eerste plaats moet je bedenken dat er op het drielandenpunt een tweetal grenzen zijn: de grens van het toenmalige Pruisen met Nederland, zoals vastgesteld in 1818 na de val van Napoleon. Deze grens is van zuid naar noord gemarkeerd met stenen grenspalen. De eerste is bij Schengen in Luxemburg, toentertijd onderdeel van het Koninkrijk Nederland. Bij Vaals op het Drielandenpunt is grenspaal nummer 193. De laatste paal staat bij Overdinkel, een dorp bij Enschede.
De tweede grens is die tussen Nederland en België. Deze grens is enkele decennia later vastgesteld in 1843 en heeft alles te maken met de onafhankelijkheid van de Belgen. De grenspalen langs de Belgisch-Nederlandse grens zijn van gietijzer en genummerd van 1 bij het Drielandenpunt tot nummer 369 bij de Noordzee. Twee grenzen betekent ook twee grenspalen en die kunnen natuurlijk onmogelijk precies op hetzelfde punt staan. Grenssteen 193 van de Nederlands-Duitse grens staat op het feitelijke drielandenpunt.
Het hoogste punt van Nederland
De Nederlands-Belgische grenspaal is een vijftigtal meters verderop geplaatst op wat het hoogste punt van Nederland schijnt te zijn. Daarmee is grenspaal nummer 1 van de Belgisch-Nederlandse grens grappig genoeg niet precies op de grens geplaatst. Overigens is ook de laatste paal, nummer 369, niet precies op de grens geplaatst. De grens loopt daar midden in een zeearm en de paal is wijselijk op de kade geplaats.
Het laagste punt van Nederland ligt 329,16 meter lager (en 6,76 meter onder zeeniveau) bij Nieuwerkerk aan den IJssel.
Naast de gietijzeren grenspaal nummer 1 staan nog twee palen. De ene is een oude paal van de grens met Pruisen van voor 1818. De andere was de grenspaal op het toenmalige vierlandenpunt, toen hier nog een kleine onafhankelijke staat bestond: neutraal Moresnet. Deze twee oude grenspalen hebben beide ooit wel echt op het drielandenpunt gestaan. De Belgisch-Nederlandse grenspaal is wat dat betreft dus een wat treurig buitenbeentje.
Wandelen rondom het Drielandenpunt
Het Drielandenpunt is niet het rustigste puntje van Limburg. Genoeg van de drukte? Kom dan snel mee de bossen in. Veruit de meeste toeristen – en geloof me, die zijn er altijd – komen niet veel verder dan het Drielandenpunt zelf. En dat terwijl juist de bossen eromheen zo mooi zijn. En relatief rustig.
Wij hebben als doel vandaag om grenspalen te spotten en het eerste deel van de wandeling volgen we de grens tussen Nederland en België zo goed als mogelijk tot en met grenspaal 5. Ook zonder interesse in grenspalen is dit trouwens een prachtig mooie wandeling, die je alles voorschotelt wat je van wandeling in het Limburgse Heuvelland mag verwachten.
Het dilemma van het Heuvelland: Mist en pratsj
Het Limburgse Heuvelland is vooral in de zomer bij mooi droog weer erg populair bij de Nederlandse wandelaars. Maar eigenlijk is het er mooi in alle seizoenen. Ik had het geluk van een bijna droge maar erg heiige late najaarsdag. Heb je wel eens door het Vijlenerbos gelopen met laaghangende mist? Dan wordt Zuid-Limburg opeens mystiek met een hoofdletter M. Het bos lijkt door de mist te zijn ingepakt en op een enkeling na is het zo rustig. Je kunt de stilte bijna voelen. En hoewel de bergen hier maar heuveltjes zijn, voelen ze in de mist opeens veel hoger aan.
Maar je zult wel de modder moeten weerstaan. Na regenval kunnen de paden in Zuid-Limburg namelijk erg glibberig worden. Pratsj noemen we dat in het Limburgs. Van pratsjen wat prakken betekent, zoals het prakken van aardappelen. En dat is ook zo ongeveer hoe de pratsj ontstaat, door het prakken van de wandelpaden door andere wandelaars en loslopend vee.
Als je mijn wandelroute wilt volgen wil ik je wel waarschuwen voor de pratsj. Boven op de heuvels nabij het Drielandenpunt en de eerste grenspalen valt het nog mee, al sta je hier ook regelmatig letterlijk met de poten in de modder. Maar vooral op de terugweg kan het erg glibberig zijn. Het zijn fantastische velden waar je doorheen komt. Maar het is soms meer glibberen dan wandelen. Met dank aan de grote grazers die het grootse deel van het prakken voor je gedaan hebben.
De wandelroute langs de grenspalen bij het Drielandenpunt
De wandelroute langs de grenspalen vanaf het Drielandenpunt loopt langs grenspalen 1 tot en met 5. Als je wilt kun je nog verder doorlopen naar grenspaal 6, maar je moet ergens ophouden. Als je niet oppast loopt je zomaar door tot grenspaal 369 in Zeeland en dat is wel erg veel van het goede voor een woensdagochtendje.
De heenweg over de grens vanuit het Drielandenpunt langs grenspalen 2 tot 5
We starten vanaf het Drielandenpunt en nemen het wandelpad langs de Belgisch Nederlandse grens. Hier loopt ook het Hertog Limburgpad, een 140 kilometer lange afstandswandeling door het oude Hertogdom Limburg. Via de Rue du Loch bereiken na ongeveer een kilometer Grenspaal 2. Een vandaal vond het blijkbaar nodig onder de twee ook een drie te kladden. Maar de paal staat op een prachtige plek, waar de weg splitst. Links naar beneden België in. Of rechtdoor over de grens naar Grenspaal 3.
De derde Grenspaal staat niet op de mooist denkbare plaats. Ik krijg zelfs een beetje medelijden met deze paal: zoveel mooie locaties in Zuid-Limburg, maar deze is een beetje weggemoffeld aan de kant van de weg tegen een heg aan. Hij staat aan de rand van het grensdorp Gemmenich op de relatief drukke en doorgaande provinciale weg. Voor het fotograferen van het nummer kun je achterlangs en beetje door de heg heen nog een foto maken, maar ideaal is het niet. Snel door naar de vierde paal. Snel terug het bos in. De vierde en de vijfde grenspaal staan dan weer wel op schitterende plekken in het bos. Grenspaal 4 vlak bij een groot open stuk in het bos. Grenspaal 5 staat op een helling, net even naast de wandelroute zelf.
De weg na de grenspalen terug naar het Drielandenpunt
Na de vijfde grenspaal lopen we nog een klein stukje door naar één van de mooiste picknickplekken van Nederland. Boven op een heuvel en met een schitterend uitzicht. Dan gaan we terug naar het Drielandenpunt via een andere weg. De arbeid zit erop voor vandaag. Dat wil zeggen, we moeten eerst nog even stijl de heuvel op om de andere kant te bereiken. Via een klassieke holle weg lopen we heuvel aan de andere kant weer af. En daar wachten ons nog een aantal mooie verrassingen.
Eerst komen we nog langs een grafheuvel, verscholen in het bos. Er zijn meerdere grafheuvels hier in het Vijlenerbos. Een veld van 7 grafheuvels, maar de grafheuvel waar we hier langskomen is een losstaande daar ietsjes vandaan. Waarschijnlijk is de heuvel zo’n 3500 tot 5000 jaar oud en daarmee het bewijs dat het gebied al bewoond was voordat de Romeinen kwamen.
Dan komen we door het modderigste, maar misschien ook wel het mooiste stukje landschap: de velden richting Wolfhaag. Hier is Staatsbosbeheer bezig om de klassieke maar eentonige groene grasmat te veranderen in een veel ruiger en gevarieerder terrein. Er lopen hier Schotse hooglanders, die actief de boel omwoelen. Op die plaatsen kunnen nieuwe struiken en bomen ontkiemen. Dat omwoelen gaat dus wel gepaard met de nodige pratsj. Het is hier veruit het glibberigste deel van de route en het wat hellende terrein maakt het niet makkelijk lopen.
In de laatste kilometers van deze wandelroute langs grenspalen en het Drielandenpunt kom je nog bij de Lourdesgrot uit 1934. Destijds heeft het aanleggen ervan 1000 gulden gekost. Elk jaar trekt een processie vanuit Vaals naar deze kopie van de Mariagrot in Lourdes op Maria Tenhemelopneming (15 augustus). Het is waarschijnlijk het hoogstgelegen heiligdom van Nederland, op 289 meter NAP. Als er dan een reden is waarom je deze wandeling beter niet in de winter kunt wandelen, dan is het hooguit omdat Maria dik is aangekleed, veilig beschermd is tegen de vorst.
Praktische informatie over de wandeling langs de grenspalen van Nederland
- Lengte: 8,7 kilometer
- Startpunt: Parkeerplaats Drielandenpunt (betaald)
- Hoogteverschillen: 170 meter
- Hoogtepunten: Drielandenpunt, grenspalen, panorama-uitzichten, grafheuvel, Schotse hooglanders en Lourdesgrot
- Na regenval veel modder op de paden: pratsj
- De wandeling gaat door Nederland en België en als je een rondje om de grenssteen loopt ook in een paar stappen in Duitsland.
Gpx-bestand van de wandelroute Drielandenpunt/Grenspalen
Via de downloadknop hieronder kun je het gpx-bestand donwloaden.
Mooie Blog ! Daar zal ik zeker eens wat wandelinspiratie uit gaan halen
Dank je wel. Veel wandelplezier alvast. Misschien vind je hier nog meer inspiratie 😉 https://www.bestemmingbuitenlucht.nl/wandelen-op-de-grens-mooiste-grenswandelingen-nl/
Kan de pdf niet vinden van deze wandelroute. wil deze graag lopen.
Voor deze wandelroute heb ik geen pdf, wel een gpx bestand. Het gpx bestand kun je gebruiken in een wandel- of navigatieapp op je telefoon (bijvoorbeeld Komoot).