Het NederRandpad: het aller-allerlangste wandelpad langs de grens van Nederland

Het NederRandpad is de nieuwste telg van de alsmaar uitdijende familie van wandelpaden. En niet zomaar een! Het NederRandpad volgt zoveel mogelijk de grens en de uiterste randjes van het vasteland van Nederland. Je volgt als het ware de contouren van Nederland en krijgt heel het land te zien in al haar facetten en schoonheid.

Ik hou erg veel van grenswandelingen en heb op dit blog zelf een uitgebreid overzicht van de mooiste wandelingen op en net over de grens. Mijn interesse voor het NederRandpad was dus ook snel gewekt. Bij jou ook? Lees dan snel verder en je weet alles van de hoed en de rand.

Het NederRandpad in vogelvlucht

Het NederRandpad is een rondwandeling, dus het maakt eigenlijk niet uit waar je begint. Maar het officiële startpunt is Bellingwolde. Vanaf hier wandel je langs de Duits-Nederlandse grens tot aan het Drielandenpunt in Vaals. Dan krul je om Zuid-Limburg heen en via de rechteroever van de Maas naar Thorn en Stramproy. Via de grens van Noord-Brabant en Zeeland kom je bij Cadzand uit bij de Noordzee.

Vanaf daar verlaat je de grens, maar niet de rand van Nederland. Het NederRandpad gaat dus vrolijk verder langs stranden, duinen, vissersdorpen en badplaatsen. Via de marinestad Den Helder kom je uit bij de afsluitdijk om tot slot langs de Waddenzee bij Friesland en Groningen weer terug te komen in Bellingwolde.

85 etappes, 1850 kilometer

Je krijgt de randjes van Nederland niet cadeau. Nederland mag dan een klein land zijn, maar als je langs de rand van het vasteland wilt wandelen heb je er toch zomaar 1850 kilometer voor nodig. Ter vergelijk: dat is hemelsbreed gelijk aan de afstand tussen Utrecht en Lissabon.

---

Met een wandeltocht van 85 dagen heb je alle tijd om eindelijk een aantal boeken uit te lezen. En wat kun je nu beter lezen tijdens het wandelen van het NederRandpad dan boeken over wandelen. Op Reis met Co heeft voor jou al de 25 leukste boeken over wandelen op een rijtje gezet.

---

Het gaat je dan ook niet in één dag lukken. Het NederRandpad kent 85 etappes van gemiddeld 22,5 kilometer. Elke etappe start en eindigt op een centrale plaats, bereikbaar met het openbaar vervoer en goed geschikt voor het vinden van een slaapplek in de buurt.

Campingroute NederRandpad

Er is ook een campingroute ontworpen met 75 etappes. De etappes zijn dus iets langer, gemiddeld 25 kilometer. Bij de campingroute starten en eindigen de etappes telkens bij, je raadt het al, een camping. Deze etappes sluiten niet altijd aan bij het openbaar vervoer, maar is dus heel geschikt voor mensen die met de tent op de schouders de route, of een deel ervan, willen ervaren.

Wat krijg je zoal te zien aan de randjes van Nederland

Wil je een doorsnede van Nederland zien? Kies dan niet voor deze route. En ondanks de naam komt ook de Randstad nauwelijks aan bod, met uitzondering van Den Haag. Sterker nog, je loopt met het NederRandpad vooral langs de randverschijnselen van ons land.

Laten die randverschijnselen nou juist veelal de mooiste en meest bijzondere zijn die je in Nederland kunt vinden. Ik heb het al vaker gezegd, maar juist in de grensstreek vind je vaak de mooiste natuur. Grote steden kom je nauwelijks tegen op de grens. Bij de grensbepalingen in vroeger tijden werd de grens vaak juist ruim om de steden heengeleid op veilige afstand van vijandige kanonnen. Dit kun bij Maastricht bijvoorbeeld nog heel goed zien. Het is dus bijna altijd mooi en rustig wandelen langs de randjes van Nederland.

Behalve de mooiste natuur, kom je ook tal van bijzondere bezienswaardigheden tegen. Het precieze verloop van de grens is vaak onderdeel geweest van generatielange conflicten. Daar kun je op veel plekken nog de overblijfselen van tegen komen.

Grensstenen en grenspalen

Het NederRandpad zoekt dus echt de grens op en gaat er van tijd tot tijd ook overheen (vergeet je paspoort niet). In principe loopt het pad overal binnen een band van 5 kilometer langs de grens. Wat je dus zeker tegen gaat komen zijn allerhande grensmarkeringen. Zo staan er langs de Nederlands-Duitse grens talloze grenspalen van steen. Soms zeer oud en schitterend gedecoreerd, zoals de Sint Vitussteen uit 1753 bij Winterswijk (zie ook mijn artikel over het Kommiezenpad). Soms langs de weg bij het Smalste Stukje Nederland, wat ook het meest westelijke punt van Duitsland is.

---

Ook leuk en juist niet langs de rand is de Drielandenwandeling. Hierbij steek je het Smalste Stukje Nederland tweemaal over van België naar Duitsland en weer terug.

---

Hoe leuk de grensstenen bij Duitsland ook mogen zijn, de grenspalen langs de Nederlands-Belgische grens zijn naar mijn bescheiden mening duizendmaal mooier. Zo’n 400 gietijzeren grenspalen, bijna allemaal geplaatst in 1843 en een ideaal verzamelobject voor fotografen. Je gaat ze zeker niet allemaal tegenkomen met het NederRandpad (sommige palen staan echt goed verstopt en soms zelfs op privéterrein), maar de basis voor de verzameling kun je wel heel goed leggen.

Verdedigingswerken

Sommige grensperikelen lopen uit de hand en ontaarden in oorlog. Ook daarvan zul je op veel plekken getuige kunnen zijn. Je loopt bijvoorbeeld dwars door Stevensweert en door Retranchement, beide vestingplaatsen uit de Tachtigjarige Oorlog. Stevensweert werd in 1633 tot vesting omgebouwd door de Spanjaarden, Retranchement werd juist aangelegd door Prins Maurits in 1604 om het Zwin te verdedigen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal, maar België was bezet door Duitsland. Om de stroom aan Belgische vluchtelingen in te dammen legden de Duitsers een grensversperring aan. Deze Dodendraad bestond uit een ijzeren hekwerk langs de gehele grens die onder een dodelijke elektrische spanning stond. Direct na WOI werd de draad afgebroken en het materiaal hergebruikt. Maar sinds een jaar of twintig worden op veel plekken reconstructies geplaatst, zoals bij de Dodendraad bij Hamont.

Kust, strand, duinen

Vanaf het Zwin bij Cadzand-Bad verlaat je de landsgrenzen. Als je de landsgrenzen achter je laat en langs de Noordzee richting Den Helder wandelt, dan kun je er eenvoudig voor kiezen om het strand alsmaar rechtdoor te blijven volgen. Gelukkig kiest het NederRandpad hier niet voor. Want ook langs de kust worden de mooie paden door de natuur gezocht, weer tekens binnen 5 kilometer van de kust. En natuurlijk doe je talloze badplaatsen aan zoals Rockanje, Zandvoort en Egmond, of historische havenstadjes zoals Den Briel. Al met al blijft het NederRandpad ook langs de kust dus een erg afwisselende route.

Industrie en het NederRandpad

Natuurlijk is het ook niet alleen maar wilde natuur, vergezichten langs het strand of pittoreske stadjes. Het NederRandpad loopt af en toe ook door gebieden die veel mensen wat minder aantrekkelijk vinden. Ook dat hoort bij Nederland. Zo loop je bijvoorbeeld langs Tata Steel in IJmuiden. Maar ook daar kun je genieten van de bedrijvigheid en natuurlijk de in januari geopende grootste zeesluis ter wereld.

In Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden kun je eilandhoppen, maar dan wel via de Deltawerken. Hoewel ook de Deltawerken an sich groots en indrukwekkend zijn, lijkt het me wel wat saai om lange tijd over een dam te moeten wandelen. De Haringvlietdam, bijvoorbeeld, betekent ongeveer 4 kilometer lang langs een drukke autoweg doorbuffelen. Maar nogmaals, het hoort ook bij Nederland en op een totaal van 1850 kilometer is het een kniesoor die daarover valt. Direct na het Haringvliet kom je bovendien in het Voornse Duin. Daar is het dan weer zo mooi dat je je beslommeringen meteen weer vergeet.

Waar het NederRandpad stukjes overslaat

Toch zijn er een paar plekken die zelfs voor het NederRandpad onmogelijk blijken en die dus worden overgeslagen. De eerste is de Schelde bij Antwerpen. Op zich kun je via een brug de Schelde oversteken, maar dat betekent wel 25 kilometer door de zware petrochemische industrie en bovendien blijf je dan niet binnen 5 kilometer van de grens. Ook de Maasvlakte laten we letterlijk links liggen. Het NederRandpad neemt hier de pont bij Rozenburg naar Maassluis.

Tenslotte is de Afsluitdijk nog een obstakel. Niet alleen vanwege het feit dat deze de komende jaren afgesloten is voor voetgangers, ook de lengte is misschien wat veel van het goede. De afsluitdijk is meer dan 30 kilometer en om nou halverwege je tentje op te zetten is wel erg fanatiek. Voor dit stuk mag je dus een lift regelen. Of, als je per se wilt, zelf een route om het IJsselmeer uitstippelen.

Wie bedenkt nou zoiets?

Het NederRandpad is ontsproten uit het brein van twee wandelfans: Olav Lommerse en Cindy Tijssen.

Olav Lommerse

In 2021 had Olav het geluk om 80 dagen lang te kunnen wandelen. En zo maakte hij als het ware een “Reis rond de wereld in 80 dagen”, maar dan op nationale schaal. Zo’n 200 dorpen, steden en buurtschappen deed hij daarbij aan. Het avontuur is er bij hem met de paplepel ingegoten. Op jonge leeftijd heeft hij gewoond op de Shetland Eilanden en als volwassene heeft hij gewerkt in Egypte. Sinds 2013 neergestreken in Heemstede en als hij niet voor de gemeenteraad bezig is, wandelt hij of werkt hij aan het NederRandpad.

Cindy Tijssen

Cindy heeft bijna een kwart eeuw voor de Rabobank gewerkt, raakte overtallig en besloot het roer om te gooien: eerder stoppen met werken en meer reizen. Ze verhuisde naar een kleiner huis en ging minimalistisch leven. Cindy heeft in die tijd ook van heel dichtbij meegemaakt hoe kort het leven kan zijn. Na het overlijden van haar man in 2020 heeft ze de liefde voor wandelen ingezet om dit een plekje te geven.

Van idee naar testen van het NederRandpad

Als training voor een pelgrimstocht naar Zwitserland liep Cindy in 2021 enkele dagen met Olav mee. Al wandelend bedachten ze dat een wandelpad langs de uitersten van het vasteland van Nederland wel een heel tof idee zou zijn. Later dat jaar zijn ze hiermee samen aan de slag gegaan en hebben het NederRandpad ontwikkeld.

Met een groot aantal vrijwilligers is de hele route vervolgens getest en waar nodig aangepast. En als klap op de vuurpijl heeft Cindy de route in ongeveer drie maanden tijd volledig gelopen. Haar belevenissen van dag tot dag kun je terugvinden in de Facebook-pagina van de Vrienden van het NederRandpad.

Het NederRandpad is dus een particulier initiatief en vooralsnog zonder een formele organisatie achter zich. Maar dat gaat veranderen. Er wordt namelijk een stichting Vrienden van het NederRandpad opgericht.

30 april: opening van het NederRandpad

De officiële opening is op 30 april 2022. Op één dag zullen alle etappes door 85 verschillende wandelaars worden gelopen. Rond 17.00 uur zullen zij het volledige NederRandpad gezamenlijk hebben afgelegd. Bestemming Buitenlucht draagt natuurlijk ook een steentje bij. Ik mag die dag van Grevenbicht naar Maasbracht wandelen in de schitterende Maasvallei.

Vanaf 30 april kan iedereen het NederRandpad downloaden en zelf gaan ondervinden hoe veelzijdig Nederland aan de rand is.

Zelf het NederRandpad wandelen?

Natuurlijk wil je zelf ook het NederRandpad beleven. En ik zie je al denken: hoe dan? In eerste instantie kun je de route als gpx downloaden bij Komoot. Met een navigatieapp naar voorkeur of via een smartwatch kun je de route volgen. Er wordt gewerkt aan een eigen website voor het NederRandpad met, behalve de gpx-bestanden en achtergrondinformatie ook een beschrijving van de etappes. Een stap-voor-stap routebeschrijving is er niet en het is ook niet gemarkeerd langs de paden.

De wandelroutes zijn vooralsnog gratis te downloaden. Of dat altijd zo zal blijven is ongewis. Het NederRandpad is nog volop in ontwikkeling en uiteindelijk zal de op te richten stichting het pad nog verder op de kaart gaan zetten.

Voor wie is het NederRandpad geschikt?

Het NederRandpad is niet voor watjes. Je zult over een dosis wandelfanatisme moeten beschikken om deze onderneming te gaan ervaren. Waarom? Enerzijds doordat de route dicht bij de grens en de kust wil blijven en daarom soms paadjes kiest die de massa nog niet ontdekt heeft. Af en toe over een omgevallen boom klauteren moet voor jou geen struikelblok zijn. Ook moet je niet meteen in paniek raken bij modderige paden of een beekje dat doorkruist moet worden.

Ook zijn de etappes wat langer dan bij de meeste LAW’s. Verwacht ook niet meteen overal horecapunten waar je een lunch kunt bestellen. Het is vooral een route voor “die-hard”-lopers die onderweg zelf koffie en thee kunnen zetten en tevreden zijn met hun eigen meegebrachte boterhammetjes met pindakaas.

Tot slot over het NederRandpad

Er zijn al zoveel schitterende wandelroutes in Nederland, dat je je soms afvraagt of er nog wel ruimte is voor nog één. En om heel eerlijk te zijn, ik zie ook heel veel nieuwe wandelroutes die eigenlijk alleen maar meer van hetzelfde zijn.

Toch kom ik af een toe een route tegen die weer echt iets toevoegt aan het huidige aanbod. Het NederRandpad is dat zeker. Natuurlijk volgt het NederRandpad al bestaande paden en zijn er zeker dubbelingen met bekende of minder bekende routes. Maar één totale rondwandeling langs de buitenranden van Nederland, inclusief een passende etappe-indeling, die bestond nog niet.

Ik zou hem graag in het geheel willen verkennen. Nu op zoek naar 85 vrije dagen.

Blijf op de hoogte!

Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.

E-mailadres:

Laat dit veld leeg als je een mens bent:

Gerelateerde berichten

1. 
   Drielandenwandeling: 3 landen in 1 wandeling
2. 
   Kommiezenpad Winterswijk: hét grenswandelpad van de Achterhoek
3. 
   Wandelen bij de grens: de mooiste grenswandelingen van Nederland
4. 
   Wandelen in Thorn: de mooiste Trage Tocht van Midden-Limburg

Dit betreft een weergave van mijn persoonlijke ideeën en ervaringen. Bestemming Buitenlucht heeft geen belangen bij het NederRandpad. Veel van de foto’s in dit artikel komen van andere blogposts over eerder door mij gemaakte wandelingen, waar het NederRandpad ook langs komt.