Het is misschien wel het bekendste heideuitstapje van Nederland: wandelen bij de Posbank in Nationaal Park Veluwezoom. En toch was ik er nog nooit geweest. Tot begin augustus, toen ik een wandeldate had met Rob Wolfs.
Wandelen met Rob staat altijd garant voor aangenaam tijdverdrijf en immer goede gesprekken. Maar met Rob als een van de bekendste ontwerpers van wandelroutes van Nederland betekent het ook altijd een unieke natuurbeleving: de mooiste paadjes en volop afwisseling in de natuur. Zo ook dit keer: de KANkorter Rheden is 8 kilometers genieten in glooiende bossen en heide.
KANkorter Rheden
De wandelroutes onder de noemer “KANkorter” behoren tot het zoveelste allitererende wandelconcept van Rob Wolfs na de Trage Tochten en Rappe Rondjes. KANkorter wandelroutes zijn wandelingen van 5 tot 10 kilometer, die dus net wat korter zijn dan Trage Tochten, maar daar verder verdacht veel op lijken. In 2022 is er een wandelboekje verschenen van Rob Wolfs waarin 20 KANkorter wandelingen zijn verzameld, waaronder deze KANkorter Rheden.
De KANkorter Rheden is verder wel echt een heel andere route dan de Trage Tocht Rheden. Er zit nauwelijks overlap in de gekozen wandelpaden en zelfs de richting is omgekeerd. De KANkorter Rheden vertrekt wel vanaf hetzelfde startpunt, het station in Rheden. Rob bewijst en passant dat zelfs een KANkorter nog korter kan door dichter op de route te parkeren en zo het stukje bij het station over te slaan. Maar dat geheel terzijde.
Achtereenvolgens wandelen we door bosgebied van landgoederen, door holle wegen, langs oude wallen als grensafbakening, de op- en afgaande heide met diverse uitkijkpunten en via het landgoed Heuven weer terug naar onze startplek. Dus klagen over variatie? Dat laat je hier beter uit je hoofd.
Bosgebied, holle wegen en wallen
Het eerste deel van de wandeling kenmerkt zich dus vooral door wat heuvelachtige bossen. De glooiingen hier zijn oude stuwwallen uit de voorlaatste ijstijd, net als bijvoorbeeld de heuvels bij Nijmegen en Berg en Dal. We balanceren een poosje bijna letterlijk op de rand van de stuwwallen van de Veluwezoom en het vlakke gebied richting de IJssel.
Is al het reliëf hier dan natuurlijk ontstaan? Nee, ook de mens heeft er letterlijk een schepje bovenop gedaan. We komen bijvoorbeeld even langs een oude zandafgraving die nog tot 1982 is gebruikt maar die ondertussen is dichtgegroeid. We wandelen door holle wegen richting de Posbank, zoals je die vooral in Limburg ziet.
En wallen. Eeuwenlang, heeft de mens wallen gegraven. Eenvoudig gezegd: je graaft een greppel van ongeveer een meter diep. De aarde die je overhoudt hoop je naast de greppel op tot een wal. Waarom zou je dat doen? Onder andere om te voorkomen dat zwijnen en herten naar de akkers net buiten het bos gaan en alvast een voorproefje nemen op de oogst (wildwallen). Of om een grens aan te duiden (grenswallen) Vaak vallen de wildwallen en grensvallen samen. Vandaag de dag zijn de wallen behoorlijk geërodeerd, maar nog altijd goed herkenbaar. En je komt er nogal wat tegen op deze route.
Landgoed Rhederhof
Op een zijpaadje dat eigenlijk niet bij de route hoort zien we een mooi oud landhuis: Rhederhof. Hoewel, echt oud is het niet, dit eind 19e-eeuwse pand. En om meteen maar met de deur in huis te vallen: echt heel erg mooi vind ik het ook niet, deze neoclassicistische kitsch.
Dat met de deur in huis vallen kan trouwens bijna letterlijk, want het pand is de afgelopen tijd behoorlijk in verval geraakt. Het moet haast wel een ultieme urbex-locatie geweest zijn, ware het niet dat het inmiddels wordt gerestaureerd. Het geld voor de restauratie komt overigens mede van het SBS6 televisieprogramma “Het mooiste pand van Nederland” uit 2010. Rhederhof won dat programma destijds. Ik behoor met mijn mening over de esthetiek van het gebouw blijkbaar tot een minderheid.
Wandelen door de heide rond de Posbank
Maar de hoofdattractie van vandaag is toch de wellicht bekendste heide van Nederland: het Herikhuizerveld. Al kennen de meeste mensen dit gebied (onterecht) als de Posbank. Of (nog veel meer onterecht) als de Postbank. Daarover straks meer, maar eerst over de adembenemende natuur hier. Want dat dit natuurgebied zo bekend is, dat is allesbehalve onterecht.
We hadden geluk en de heide begon al juist te bloeien. Dan is de Veluwezoom op zijn mooist. De glooiende paarsige heuvels en de grillige wandelpaadjes maken het hier een feest van perspectieven. Elke tien meter lijkt de wandelroute je telkens een nieuw beeld voor te schotelen. Dan weer sta je boven op een oude stuwwal en kijk je de verte in, genietend van het panorama. Dan weer loop je onderlangs en kijk je op (letterlijk en figuurlijk) tegen de hellingen die hoger en steiler lijken dan ze zijn. Dan weer wandel je onder een boom door en vouwt het landschap zich ineen tussen de grond en de takken alsof je je door een brievenbus naar de heide kijkt.
Wat is natuur nog in dit land?
Hier en daar een dode boom. Ze lijken wel door Natuurmonumenten geplaatst te zijn als extra decoratie. Het zou me niets verbazen als dat ook inderdaad het geval is. Natuurmonumenten doet er immers alles aan om de natuur te behouden voor wat het is of ooit geweest moet zijn. De heide zou al lang niet meer bestaan als we niet met hand en tand en een enkel schaap de jonge opschietende bomen eruit zouden rukken als onkruid.
Dat brengt ons bij de dichter J.C. Bloem en zijn Dapperstraat. “En dan: wat is natuur nog in dit land? / Een stukje bos, ter grootte van een krant. / Een heuvel met wat villatjes ertegen.” Maar als ik mag wandelen over de heide zoals bij de Posbank, dan behoor ik graag tot de tevredenen of legen. Dan verwacht ik liever weinig en geniet ik van veel. Geef mij dan maar de wolken, nooit zo schoon dan als ze, uittorenend boven een heideveld, langs de lucht bewegen.
Drukte bij de Posbank, wandelen in polonaise?
Alhoewel, een nadeel van de Posbank is toch wel dat je hier zelden de enige zult zijn. Ga je wandelen over de heide bij de Posbank op een mooie zomerdag in de bloeiperiode, dan kan het er zomaar drukker zijn dan bij de dagmarkt in de Dapperstraat. Motorrijders over de heuvels en auto’s zoekend naar een parkeerplekje schijnen hier met regelmaat voor opstoppingen te zorgen.
Wij liepen hier op een maandagmiddag met matig weer en de drukte viel nog alleszins mee. Maar echt alleen waren we er zeker niet . Op een aantal plekken was er wat kunst en vliegwerk nodig voor een foto zonder medewandelaars. Dat het soms de spuigaten uitloopt blijkt wel uit het besluit van Natuurmonumenten om de Posbank af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer. Het plan kost meer dan 14 miljoen euro, dus het afsluiten zal wel noodzaak zijn. Momenteel is de Posbank al het hele jaar gesloten voor auto’s en motors in de weekenden en juli en augustus welfs de hele week. Maar ook met deze maatregelen, een echt rustig natuurgebied zal het er niet mee worden. Houd je ervan om net als ik de natuur helemaal voor jezelf alleen te hebben. Kies dan een ander heidegebied uit wat iets minder populair is.
Nee, je kunt niet wandelen in de Posbank
Nee, het heet hier niet de Postbank met een t, zoals het regelmatig geschreven wordt. De Postbank, voor de jonge lezertjes onder ons, was ooit opgericht als de staatsbank en maakte na privatisering graag reclame met Jan Mulder die zich voor te veel geld liet verkleden als een blauwe leeuw. (Jan Mulder, voor de jonge lezertjes onder ons, kun je googelen).
Het is “Pos-bank”, vernoemd naar meneer Gerard Adriaan Pos. Pos was een van de pioniers uit de begintijd van de ANWB, toen nog vooral een toeristenbond die zich inzette voor recreatief fietsen, het aanleggen van fietspaden en bewegwijzering. Pos was de tweede voorzitter van de ANWB en kreeg bij zijn 25-jarige jubileum in 1918 een bank cadeau. Niet een bank van de IKEA voor in zijn woonkamer. Wel een bank in de natuur als rustpunt voor de vermoeide fietser. Het was immers mede dankzij zijn inbreng dat steeds meer Nederlanders de natuur in Nederland leerden kennen.
De Posbank zelf is een monumentale bakstenen bank, die in 1921 klaar was. Het ontwerp van de bank is van de architect Willem Leliman, die ook de overbekende ANWB-paddenstoel had ontworpen (en het Noord-Zuid-Hollands Koffiehuis tegenover het Amsterdamse Centraal Station). De Posbank is halfrond en vormt zo een knus zitje op het hoogste punt van Nationaal Park Veluwezoom, ideaal als rustpunt tijdens het wandelen over de heide.
Feitelijk heet dus alleen dit bankje de Posbank. Maar inmiddels wordt Posbank door veel natuurliefhebbers als pars pro toto ook gebruikt voor het hele natuurgebied.
Off topic: old boys network in de 20e eeuw
Off topic: Pos was ook een van de grondleggers van “De Hollandsche Molen”, een organisatie die nu nog steeds bestaat (en voor mij persoonlijk als molenaar in opleiding meer tot de verbeelding spreekt dan de ANWB). Hij moet dan ook Pieter van Tienhoven gekend hebben, ook oprichter van De Hollandsche Molen en naamgever van de Van Tienhovenmolen in Limburg. Van Tienhoven was ook nog eens medeoprichter van Natuurmonumenten die nu nog altijd de huidige beheerder is van de Veluwezoom. Zo komt het old-boys-netwerk van begin 20e eeuw nog altijd fijn samen tijdens tijdens het wandelen over de Posbank, ik bedoel het Herikhuizerveld.
Landgoed Heuven
Langzaam verlaten we de heide en maken de wandeling af in de bossen van het Landgoed Heuven. Het meer dan 100 hectare grote landgoed domineert de Veluwezoom. Ook eerder al kwamen we er onderdelen van tegen, zoals de oude schaapskooi uit 1871. De naam van het landgoed is waarschijnlijk een verbastering van “hoeve”, gegeven het feit dat het landgoed in de middeleeuwen bekend stond als “goet ter Hoeve”. In een van de boerderijen van het landgoed zit nu het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten.
Rob Wolfs vertelt me dat hij zelf erg van beukenlanen houdt en dat zijn routes, als het even kan er een paar uitkiest om doorheen te wandelen. Nou, ook in Landgoed Heuven komen dergelijke lanen. De KANKorter gaat zelfs door een beukenlaan met een fraaie dubbele rij beuken.
Praktische informatie over wandeling KANkorter Rheden door de Veluwezoom en langs de Posbank
- Lengte: 8 kilometer
- De wandeling is gratis te downloaden via Wandelzoekpagina.
- Wie liever uit een boekje leest: binnenkort verschijnt er een wandelgids met meer KANkorter wandelingen bij Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig.
- Startpunt: station Rheden, maar wij hebben zoals je kunt zien een alternitief startpunt gekozen.
- Horeca: onder andere bij de Posbank en Restaurant Houtplaats
Blijf op de hoogte
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Gerelateerde berichten
Dit artikel bevat affiliate links. Wanneer jij via deze link een aankoop doet krijg ik een klein percentage van de uiteindelijke koop. Dit kost jou niets extra. Wel kan ik zo (een deel van) de kosten van dit blog terug verdienen.
Plaats een reactie