uitzicht over de brunsummerheide

Trage Tocht Brunssummerheide: heuvels, heide, honden

Home » Wandelen » Wandelen in Nederland » Wandelen in Limburg » Trage Tocht Brunssummerheide: heuvels, heide, honden

Deze Trage Tocht laat je alles zien van de Brunssummerheide, het grootste heidegebied van Limburg. Ingeklemd tussen de steden Heerlen, Landgraaf en Brunssum ligt hier een schitterend natuurpark met heide, heuvels en bossen. En een indrukwekkende zandgroeve.

De wandeling is, net als het natuurgebied zelf, niet al te groot. Maar ideaal om met dochterlief te ondernemen. En de hond? Die mag op een paar plekken los. Ze staat dus al klaar met de riem in haar bek en kijkt me aan met een blik van “waag het eens zonder mij….”.

>>> Lees mijn laatste blogs als eerste: volg me op Facebook

Voor wie het nog niet weet: Trage Tochten zijn populaire wandelroutes, die zoveel mogelijk net even de andere, kleinere paadjes weet te vinden. De routes kosten €2,50 (of €13,50 voor een jaarabonnement) en zijn beschikbaar via Wandelzoekpagina. Je vindt ze in heel Nederland. Ik ben er een fan van en schrijf er graag over. De limburgse trage tochten die ik heb ondernomen, vind je op mijn pagina met Limburgse Trage Tochten.

brede zandpaden bij de trage tocht Brunsummerheide

Voor alles een eerste keer

Wandelen in Limburg, er zijn zo verschrikkelijk veel mogelijkheden. Er is echt keus in overvloed. Om de een of andere reden heb ik tot nog toe telkens voor een ander gebied gekozen dan de Brunssummerheide. Mijn Limburgse vrienden uit de regio Heerlen snappen er niets van. Voor hen is de Brunssummerheide als het Vondelpark voor de Amsterdammer: de default-optie als je de buitenlucht in wilt.

Waarom ik er nog niet geweest ben? Ik weet het eigenlijk niet. Misschien vind ik de Brunssummerheide te doorsnee? Te bekend? Te druk? Misschien heeft er het er ook wel mee te maken dat ik al zo’n acht jaar lang aan een heide heb gewoond. Een heel andere heide in een heel ander deel van het land, maar wel één die bijna hetzelfde klinkt: de Bussumerheide. Dus misschien was ik wel gewoon een beetje bang dat het zou tegenvallen.

Nou, met dat tegenvallen viel het gelukkig wel mee. Wat een schitterend gebied is dit. Het is niet heel groot. De Trage Tocht Brunssummerheide maakt zo ongeveer de grootst mogelijke ronde over het natuurgebied en is toch “maar” 10 kilometer lang. Maar de variatie is echt enorm.

Idyllisch paadje met bomen op de Brunsummerheide

Gevarieerde natuur voor een heidegebied

Wat me opvalt bij het rondje Trage Tocht is dat de natuur voor een heidegebied behoorlijk gevarieerd is. Het is heuvelachtig en je krijgt van tijd tot tijd prachtige vergezichten voorgeschoteld. Dan weer loop je laag en kijkt op tegen met heide beplante glooiende hellingen. Je komt langs vennen waarin de bomen zich weerspiegelen.

Weilanden ontbreken ook niet en je tikt zelfs een “gewoon” stuk akkerland aan. Maar ook een groot stuk moerassig hoogveengebied. Hier zie je bijna letterlijk De Roode Beek ontspringen. Even verderop loopt de beek als een stroompje verder. Zelden zoveel variatie op een toch betrekkelijk klein gebied mogen zien.

Een typisch Trage Tochten paadje
langs een Limburgs hek met weide en daarachter een akkerland

Hondenlosloopgebied De Heksenberg

Een deel van de Brunssummerheide is een losloopgebied voor hondjes, vooral rond de Heksenberg. Dat is aan het einde van de Trage Tocht. Maar omdat ik de hond het liefste aan het begin van een wandeling alvast wat laat uitrazen, loop ik de route in omgekeerde volgorde.

En wat een heerlijk losloopgebied is dit! Ruim en veel vriendelijke andere honden waar je ongegeneerd achteraan kunt rennen. Ja, dat is aan mijn Muppet wel besteedt.

De Trage Tocht Brunsummerheide heeft ook een stuk losloopgebied
De Trage Tocht Brunssummerheide heeft ook een mooi stuk losloopgebied voor honden.

Het is er heuvelachtig. Dat is ze duidelijk niet gewend. Het is mullig zand. Ook dat is ze niet echt gewend. En het is vrij warm. Voor het eerst in het jaar dus ook nog niet gewend. Ik heb de hond niet verteld dat we nog negen kilometer moeten. Nou ja, dat heb ik wel verteld, maar dat wilde ze niet horen. In plaats van een beetje uitrazen en alvast wat energie kwijtraken, is Muppet na een kwartier al total loss. En de Roode beek om af te koelen, die duurt ook nog wel een paar kilometertjes. Dit gaat een zware wandeling worden voor je, meid.

>>> Iets Noordelijker in Limburg heb je de zandbergen. Hier bij Herkenbosch is ook een stuk losloopgebied waar je u tegen zegt.

hond slooft zich uit in het losloopgebied
Muppet, die blijkbaar nog teveel energie heeft, rent op mijn dochter af.

De Heksenberg, tegenstijdige mythes

De Heksenberg, met het losloopgebied dus, is waarschijnlijk een overblijfsel uit een tijd dat hier nog hooggebergte was. Inmiddels helemaal afgesleten tot een heuvel, maar wel een heuvel van formaat. En met de wildste verhalen. Tegenstrijdige verhalen ook.

Bijvoorbeeld deze: Op deze plek zijn ooit de Hessen, een Germaanse stam, verslagen door de Romeinen. Het was een bloedige strijd. De beek kleurde rood van het bloed en de beek heet sindsdien Roode Beek. Voor de aanvoerder van de Hessen werd een graftombe opgericht en iedere krijger moest een helm gevuld met zand erover uitstrooien. Zo zou de Hessenberg zijn geboren. Later is dat verbasterd tot Heksenberg.

Maar misschien bevalt deze je beter. Het verhaalt over dezelfde bloedige strijd, maar in deze versie waren het de Hessen die de Romeinen in de pan hakten. Alle gevallen Romeinen werden gecremeerd. De urnen met de as werden in een grafheuvel geplaatst en de heuvel werd opgehoogd: De Hessenberg, die later verbasterd werd tot Heksenberg.

Beide verklaringen voor de naam Heksenberg komen van (verschillende lemma’s) van Wikipedia. Dus kies maar een kant, Romein of Hes, die je het beste uitkomt.

Bankje in de Brunsummerheide

De prachtige “gerepte” natuur van de Brunssummerheide

We neigen het nog wel eens te vergeten, maar de heidevelden in Nederland zijn allesbehalve ongerept. Als het aan de natuur ligt zouden hier bossen groeien. Ook mooi, maar geen heide. Heidevelden zijn “antropogeen”. Ontstaan door menselijk handelen, dus.

Ook de heide in Brunssum was oorspronkelijk bebost. Ten tijde van de Romeinen werd er al behoorlijk gekapt, maar eigenlijk pas sinds ongeveer 1000 na Christus kwamen de grootscheepse veranderingen. Bossen werden gekapt, akkers aangelegd. Schaapskuddes zorgden ervoor dat nieuwe planten weinig kans kregen en doordat de bodem uit arme grond bestaat kregen nieuwe planten weinig kans.

De Trage Tocht voert langs en ven in de Brunsummerheide

Alleen de heideplanten zijn resistent tegen zoveel weerstand. Sterker nog, heide zou het in gunstiger omstandigheden niet eens overleven, overwoekerd door de concurrentie. Nog altijd moeten we van alles uit de kast halen om de heide te bewaren. We laten er onder andere schaapskuddes over grazen. En jonge boompjes worden handmatig verwijderd.

Kortom, niets natuurlijks aan de heidevelden. Maar mooi is het wel!

>>> Een andere mooie heide ontmoet je bij de Trage Tocht Heeze over de Strabrechtse Heide, met het grootste ven van Nederland.

>>> Of natuurlijk De Malpie bij Valkenswaard, waar ik al eerder met mijn dochter wandelde.

uitzicht over de brunsummerheide

Wat een zandbak! Met de Trage Tocht Brunssummerheide langs de Sigrano-groeve

Eén van de duidelijkste voorbeelden van het ingrijpen van mensen in de natuur, ja, daar loop je bij de Trage Tocht Brunssummerheide rakelings langs. Het is de Sigrano-groeve, waar zilverzand gewonnen wordt. Dit zand is de grondstof voor glas. In Nederland zijn er weinig gebieden waar kwalitatief goed zilverzand gewonnen kan worden.

De groeve, die in 2035 zal gaan sluiten, is nu een enorme, maar dan bedoel ik ook echt enorme zandbak. Ideaal om in te spelen, zou je denken. En dan ben je niet de enige. Vorig jaar waren er initiatieven vanuit de bevolking op de plas in de groeve open te stellen als zwemwater. Wellicht dat het daar ooit nog eens van gaat komen.

de zandgroeve van Sigrano

De Roode Beek

Hier op de Brunssummerheide ontspringt de Roode Beek. Ik ben een lange tijd bezig geweest hoe de Roode Beek nou precies loopt. Je komt hem tegen bij Susteren, rond het meest Westelijke puntje van Duitsland. En je komt hem ook tegen bij Vlodrop in de Meinweg, heel veel noordelijker in Limburg. Op beide plekken volgt de beek nota bene de grens tussen Nederland en Duitsland. Maar hoe de beek tussen Susteren en Vlodrop loopt was me lange tijd een raadsel.

Het blijken twee heel verschillende beken te zijn. Tsja, dan kun je lang blijven zoeken. De Roode Beek van Vlodrop  ontspringt in Duitsland en mondt uit in de Roer. De Roode beek waar we het hier over hebben ontspringt op de Brunssummerheide en ook een stukje verderop in Duitsland. Die twee bovenstromen komen bij Schinveld samen en gaan via Susteren naar Dieteren, waar die uitmondt in de Geleenbeek.

uitzicht over het hoogveengebied van de brunsummerheide
UItzicht op het hoogveengebied waar de Roode Beek ontspringt.

De Trage Tocht Brunssummerheide

Je weet dat ik groot fan ben van Trage Tochten. Ook deze tocht biedt weer veel prachtige pareltjes. De paden zijn vaak breed, maar af en toe mag je jezelf een weg banen over de heerlijk kronkelende kleine paadjes. Wat een feest!

Toch lijkt deze Trage Tocht ook wel een opfrisbeurt te kunnen gebruiken. Grootste nadeel is dat er een betrekkelijk lang pad nu verhard is tot fietspad. Zo loop je opeens bijna anderhalve kilometer op beton, fietsers ontwijkend. Dat fietspad oogt heel nieuw, dus het zal er zeker niet geweest zijn toen de Trage Tocht ontworpen werd. Maar het kant zeker wel een opfrisbeurt gebruiken.

Je kunt hier overigens een fors stuk afsnijden en wel over bospaadjes lopen. Een blik op de kaart leert je hoe. De wandeling wordt er wel nog een kilometer korter van.

nieuw fietspad bij de trage tocht
Het nieuwe fietspad, waardoor de Trage Tocht Brunssummerheide wat minder traag is geworden

Drukte in de Brunssummerheide

De Brunssummerheide, daar ga je niet naar toe als je de natuur voor jezelf wilt hebben. Het natuurgebied is niet zo heel erg groot en volledig omringd door steden. En al die stedelingen willen graag naar het park zodra het mooi weer wordt. Een “stedelijk uitloopgebied” heet dat.

De Brunssummerheide mag elk jaar 650.000 bezoekers verwelkomen. Dat is ruim honderdduizend meer dan attractiepark Toverland, om maar een voorbeeld te noemen. De kans dat je de hele heide voor jezelf hebt is dus niet zo groot.

Maar de schoonheid van de Brunssummerheide maakt zoveel goed!

Bomen langs het pad tijdens de trage tocht Brunsummerheide

Praktische informatie over de Trage Tocht Brunssummerheide

  • Lengte 10 kilometer
  • De gpx en routebeschrijving kun je hier downloaden.
  • De Trage Tochten kosten €2,50 voor een losse wandeling, of €13,50 voor een jaarabonnement.
  • Startpunt van de Trage Tocht is parkeerplaats Kamperheideweg, 6414 AL Heerlen
  • Een wat meer voor de hand liggende startpunt is bij De Schaapskooi: Schaapskooiweg, 6414 EL Heerlen. De Trage Tocht komt hier ook langs
  • Vanaf De Schaapskooi vertrekken ook wandelingen, een trailrunning parcours en een MTB-route. https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/brunssummerheide
  • Bij De Schaapskooi is ook een restaurant en een Avonturenbos voor kinderen.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *