In de Malpie wandelen met dochter en hond

Ze zeggen dat de Malpie één van de mooiste gebieden is om te wandelen. De Malpie is een natuurgebied in het Brabantse Valkenswaard. Het bestaat voor een groot gedeelte uit open en weidse heidevelden. Maar vergis je niet. Ook buiten het bloeiseizoen van de hei is het hier erg mooi. Het is midden-november en ik trek er samen met mijn dochter op uit om dit wandelgebied beter te leren kennen. Honden zijn in de Malpie aangelijnd toegestaan, dus Muppet mag ook mee.

In de Malpie moeten honden aangelijnd worden. Zoek je liever een leuk losloopgebied, kijk dan eens bij de wandeling naar Leenderstrijp hier een paar minuten rijden vandaan. Of bekijk mijn overzicht van alle wandelingen met een losloopgebied voor honden.

Lees ook:

• Tips voor een dagje Valkenswaard: Wat te doen in “Valkeswird”?

Zet jezelf op de mailinglijst!

Mis niets van de mooiste en leukste buitenlucht-bestemmingen in Brabant, Limburg en daarbuiten.

Wandelen in de Malpie op een mooie morgen in de herfst

Een wat mistige novemberochtend. De zon breekt vertraagd en heel voorzichtig door. De ochtend duurt lang vandaag. De tijd gaat traag. Zo’n ochtend was het. De laaghangende mist geeft het landschap sfeer. Even denk je dat “mystiek” van “mist” is afgeleid.

Elk natuurgebied doet het goed op een dergelijke ochtend. Maar de Malpie biedt wel heel veel buitenkansen om te profiteren. Grote open vlaktes met net genoeg lonely trees om de heiige atmosfeer te benadrukken. Het geeft een prachtige dieptewerking. En aan de horizon telkens bosranden als perfect achtergronddecor. En dan vergeet ik nog de vennen. Ideale spiegels zijn het voor het weerkaatsen van de voorzichtige zonnestralen.

Wandelen in de Malpie is dan echt genieten. Opeens begrijp ik waarom het wordt omschreven als een van de mooiste wandelgebieden van Nederland.

Betekenis van de naam Malpie

De naam is best apart: de Malpie. Het klinkt een beetje als een combinatie van een mislukte hondennaam en een obscuur Aziatisch gerechtje. Maar dat zal de etymologische oorsprong waarschijnlijk niet zijn.

Waar de naam wel vandaan komt is niet precies bekend. Een mogelijkheid is dat Malpie afkomstig is uit het Franse mal pays: “slecht land”. Tot opluchting van het lokale toerismebureau is deze weinig vleiende verklaring niet heel waarschijnlijk omdat de naam al veel eerder in gebruik was dan de komst van de Fransen.

De alternatieve verklaring is dat Malpie een samenstelling is van “mael” (grenssteen) en pay (paden). In de 15^e eeuw lag er inderdaad een grenssteen hier in de buurt. De Malpie zou kunnen staan voor het gebied waar paden naar de grenssteen lopen.

Wandeling door De Malpie: “Malpie Route” van 6,5 of 8,7 km

De wandelroute die we lopen is verkrijgbaar bij de VVV van Valkenswaard voor €1,50. De lengte is 8,7 kilometer, maar in te korten tot 6,5. Het begin van de wandeling is knooppunt 84 bij het terras van de Venbergse Molen. Je kunt hier beginnen met een kopje koffie, maar het etablissement is pas open vanaf 13.30 uur. Alleen op zondagen kun je er ook ’s ochtends terecht.

Wij kiezen deze keer eens voor de korte variant. Deels omdat de langere route tweemaal over hetzelfde pad gaat. Maar zeker óók omdat ik zowel mijn camera als mijn dochter heb meegenomen. En juist die combinatie van dochter en camera zorgt voor enig oponthoud. We zijn dus best lang genoeg zoet met de korte variant.

Stiekem wel heel erg fijn dat dochterlief zo enthousiast is met mijn camera. Gevalletje appel en boom, blijkbaar. Daar heb ik dan graag een volle memorycard voor over. En heel erg veel close-ups van dennennaalden. Eerlijk is eerlijk, haar foto’s mogen er zeker zijn. Als eerbetoon neem ik graag een van haar foto’s in dit stuk op.

Drukte: zijn er veel mensen die wandelen en fietsen in de Malpie?

Wat me opvalt op deze doordeweekse ochtend is de relatieve drukte. Het is duidelijk een populair gebied voor wandelen en fietsen. We komen meerdere groepjes wandelaars tegen, maar af en toe lopen we ook op of langs fietspaden die vrij druk worden bereden. Gelukkig is gemotoriseerd verkeer niet toegestaan. Ook paardrijden mag hier niet.

Ik vrees dat het hier in de weekenden wel echt druk zal zijn. Als je van absolute rust houdt en graag het idee hebt dat er niemand anders op de wereld is dan jijzelf en je wandelmaatjes, dan is de Malpie misschien niet jouw ideale natuurgebied om te wandelen.

De Malpie: heide, bos, vennen en de Dommel

Het natuurgebied de Malpie bestaat voor een groot gedeelte nog uit de oorspronkelijke heide. Maar behalve de heide, loop je ook veel door bos en langs prachtige vennen met Groot Malpieven als absolute uitblinker. Om het geheel af te maken stroomt ook de Dommel door dit gebied. Je ontmoet De Dommel vrij snel in het begin en komt de rivier aan het einde van de wandeling weer tegen.

Heide en vennen

Van oorsprong was bijna het hele gebied van Eindhoven tot ver over de Belgische grens begroeid met hei, een plant die het prima doet op deze voedselarme grond. Op sommige plaatsen waren vennen. Een ven is een ondiep meertje, doorgaans op heidegrond, waarbij de waterstand kan wisselen. Een ven is iets anders dan een vijver, want een vijver is een kunstmatig aangelegd meertje. Taalkundig dus weliswaar onjuist, maar een aantal van de vennen hier in de Malpie zijn wel degelijk gegraven. Bijvoorbeeld het Pastoorsven en het Molenven zijn gegraven en waarschijnlijk ooit bedoeld als visvijver. Ook werden de vennen gebruikt om de schapen te wassen, voordat ze geschoren werden.

Andere vennen zijn wel natuurlijk ontstaan. Sommige uit de vroegere rivierbedding van de Dommel (stroomdalvennen). Ook zijn er vennen die ontstaan zijn in door de hoogteverschillen door stuifzand. Zand waaide weg en hoopte zich op tot stuifzandruggen. Waar het zand weggewaaid was kwamen dieptes waarin water bleef staan. Dergelijke vennen worden uitwaaiingslaagten genoemd. Voorbeelden hiervan in de Malpie zijn de Vaarvennen en het Groot Malpieven. Deze laatste ligt prachtig gelegen en een van de hoogtepunten van de wandelroute.

Bos

Het bos hier is aangeplant en zoals bijna alle bossen in Brabant en Limburg ooit bestemd voor houtproductie. Hout was hard nodig voor de mijnbouw in om de mijngangen te stutten en daarvoor werden rond 1900 grote stukken heide omgevormd tot bos. Vooral met stevige en snelgroeiende bomen zoals de grove den.

Tegenwoordig zijn de mijnen gesloten en is er weinig vraag meer naar hout uit de Nederlandse productiebossen. De bossen krijgen nu vooral een natuur- en recreatiebestemming. De naaldbossen worden vaak saai gevonden en men probeert er steeds meer kans te geven aan loofbomen. Dat begint ook al heel aardig te lukken, waardoor er ook steeds meer vogels voorkomen.

De Malpie, onderdeel van de Groote Heide

De Malpie is onderdeel van Grensnatuurpark De Groote Heide. De Groote heide is maar liefst zesduizend hectare groot. Zo groot dat men blijkbaar een extra “O” nodig had. Het strekt zich uit vanuit Eindhoven tot aan Hamont-Achel en Pelt in België. Ooit bestond dit gigantische gebied uit één aaneengesloten stuk heide. Inmiddels zijn grote delen ontgonnen en veranderd in bos, akkers en bebouwing.

Nu probeert de Groote Heide de heide die nog over is zoveel mogelijk te behouden en de biodiversiteit zo hoog mogelijk te maken. Zo blijft het geheel nog steeds aanvoelen als één groot natuurgebied, ook al bestaat het uit veel verschillende deelgebieden en beheerders.

Op Bestemming Buitenlucht zijn al meerdere wandelingen beschreven in de natuur van de Groote Heide, zoals de Plateaux-Hageven bij Bergeijk en Strabrechtse Heide bij Heeze.

Praktisch informatie over wandelen in de Malpie bij Valkenswaard

• De wandeling gaat langs de knooppunten 84-63-66-7-67-5-68-8-63-84 (6,5 km). Je is ook een langere variant te maken door er een extra lus aan toe te voegen: 84-63-66-7-67-5-68-91-69-90-5-68-8-63-84 5 (8,7 km)
• Je mag in de Malpie wandelen met hond, maar wel aangelijnd. Het café maar ook het terras van de Venbergse Molen is verboden voor honden.
• Er is een folder beschikbaar van de wandeling voor €1,50 bij de VVV in het centrum van Valkenswaard. Om heel eerlijk te zijn is dat best prijzig voor een toch wat beperkt foldertje, waarvan veel teksten ook letterlijk op de informatiepanelen voorkomen.
• De Malpie ligt direct tegen de bebouwde kom van Valkenswaard. Het startpunt van de wandeling is eventueel in een half uur wandelen te bereiken vanuit het centrum van Valkenswaard (2 kilometer).
• Vlak voor de startplek (Venbergse Molen) zou een parking moeten zijn. Het lag waarschijnlijk aan mij, maar ik kon de aangegeven parking niet makkelijk vinden. Uiteindelijk maar “illegaal” geparkeerd bij de Venbergse Molen die die dag toch gesloten was. Even verderop over een zandweg bleek nog wel een andere parking te zijn.
• Ja kunt je wandeling in De Malpie uitbreiden met een bezoek aan het Valkerij en Sigarenmakerij Museum in het centrum Van Valkenswaard. Een leuk museum over de twee belabgrijkste beroepen die Valkenswaard groot gemaakt hebben. Ben je niet te stuiten, dan hoort er bij dat museum ook nog een stadswandeling.
• In voor nog meer actie. Naast de Venbergse Molen kun je kano’s huren voor een tochtje over de Dommel.