Alleen al van de naam van het dorp word je vrolijk: Zonhoven klinkt als een mediterrane voorjaarsochtend. En als ik je dan vertel dat je hier flaneren kunt over glooiend landschap, dan ben je waarschijnlijk al op zoek naar vliegtickets. Maar vliegtickets heb je niet nodig. Zonhoven ligt in het Belgische Limburg. Het natuurgebied klinkt heel wat minder zomers: Teut. Maar het is er niet minder mooi om. Op een zonnige (dat dan weer wel) zaterdagmiddag reed ik naar de Teut om te wandelen door dit prehistorische oude landschap bij Zonhoven.
Neem gerust je hond mee, want aan het begin is een heerlijke hondenspeelweide waar ze kunnen ravotten en de meeste energie kwijt kunnen voordat je aan de wandeling begint.
Het landschap van De Teut bij Zonhoven
De Teut ligt op de rand van het Kempisch Plateau. Landschappelijk zie je hier feitelijk wat je bijna overal in Vlaanderen en Nederland kunt zien: ooit grote heidevelden die voor productie van hout voor de mijnen grotendeels zijn volgebouwd met naaldbossen. Dat is hier niet anders. Extra mooi aan het gebied is dat het hier glooiend is en je van tijd tot tijd een mooi vergzicht mag verwachten. En dat er naar verhouding nog erg veel heide over is.
De Teut is zelfs onderdeel van het grootste heidegebied van Belgisch Limburg, dankzij de verbindingen met de Haagdoornheide. Samen vormen ze een natuurgebied van 1700 hectare (uitzonderlijk groot voor Belgische begrippen). Op nog iets grotere schaal behoort de Teut tot de streek De Wijers, een streek van 26.000 hectare met veel “wijers” (een ander woord voor vijvers).
Wandelroutes in de Teut
Er zijn meerdere startplaatsen voor de Teut. Eén startplaats is de Donderslagseweg. Hier beginnen de groene route van 4,3 kilometer en de blauwe route van 3,7 kilometer.
Het andere startpunt is Camping Holsteenbron, maar het startpunt bij de Holsteen zelf naast de hondenspeelweide, is ook geschikt als startpunt: ruime parkeergelegenheid en het is eigenlijk iets makkelijker bereikbaar. Hier start het voor kinderen geschikte Rendierjagerspad van 1,8 kilometer (neem je pijlen mee voor het geval je een rendier tegenkomt).
Vanaf de Holsteen start ook de gele route, de langste dagwandeling in de Teut van 5,8 kilometer. Ik heb zelf deze gele route gewandeld en de hoogtepunten van deze wandeling beschrijf ik hieronder.
Langere wandelroutes door de Teut en aangrenzende gebieden
Wil je nog meer kilometers maken? Dan is er een wandelroute die door zowel de Teut als door de Tenhaagdoornheide loopt. Deze wandeling is bijna 25 kilometer en dus een behoorlijk pittige.
Is het je nog niet genoeg, dan kies je natuurlijk voor de lange afstandswandeling De Wijers. Dan zie je bijna alles van dit vijverlandschap. Met de meer dan 85 kilometer is het een echte meerdaagse wandeling.
De gele wandelroute wandelen in de Teut bij Zonhoven
Rendierjagers
Zonhoven is een van de weinige plaatsen in Vlaanderen waar resten van de zogenaamde Ahrensburgcultuur zijn gevonden, een van de eerste bewoners van deze streken. We gaan even terug naar de laatste ijstijd waarin een groot deel van Nederland nog steeds bedekt is met de ijskap. In de zomermaanden lopen er rendieren rond in Nederland, maar in de wintermaanden trekken deze naar het zuiden omdat het dan in Nederland te koud is.
In het kielzog trekken er mensen al jagend met de rendieren mee tussen de Ardennen en Nederland: de rendierjagers. Zonhoven is waarschijnlijk een ideale tussenstop, met zowel vers drinkwater in de beken, eetbare planten en naar verhouding nog aangename temperaturen op de noordelijke helling waar (hoera!) weinig muggen zitten.
Sporen van deze groep mensen zijn gevonden in Geldrop langs de A2, in de grotten van Remouchamps en dus hier in Zonhoven. Het informatiebordje noemt de plek hier de oudste 4-sterrencamping van Zonhoven. Om dat kracht bij te zetten is er een voorbeeldtent gebouwd. Hoe de rendierjagers hun huizen bouwden is niet precies bekend. Dit is meer een idee van hoe onze prehistorische voorvaderen hier gewoond zouden kunnen hebben. Als dit een goed beeld geeft, dan oogt het voor mij als verwende hedendaagse westerling toch meer als een zeer eenvoudige bivak dan als een 4-sterrencamping, maar dat terzijde.
De Kuil Zonhoven
We wandelen verder door de Teut, langs de randen van Zonhoven, en opeens sta je voor een gigantische kuil. Dit moet wel iets bijzonders zijn, deze zandduin. Alleen wist ik niet wat. De kuil heeft nog het meeste weg van een stadion voor zwerkbal, de sport uit de Harry Potterverhalen waar je al vliegend op een bezemsteel en met de levensbedreigende capriolen de snaai moet vangen.
Ik blijk er niet eens zo heel ver naast te zitten. De Kuil is wereldberoemd binnen het wielercirkeltje, met name bij veldrijders. De Grote Prijs van Zonhoven wordt hier jaarlijks verreden en de deelnemers wagen zich hier op de fiets aan een sprong in het diepe. En misschien nog wel heroïscher, met de fiets op de schouder weer terug naar boven.
Hoe bekend de kuil ook mag zijn, hij staat pas sinds 2010 op de kalender en werd eigenlijk bij toeval ontdekt door Tom Meeusen en Bart Wellens, die letterlijk van het standaardparcours afweken.
Het spoort niet in de Teut
En dan kom je opeens langs een oude spoorlijn. Overduidelijk niet meer in gebruik. Maar toch wil ik op zo’n moment weten waarom men het een goed idee vond hier een spoorlijn aan te leggen. Dat doe je toch niet zomaar?
Op zoek naar de reden van deze spoorlijn stuit ik eerst op de zogenaamde Spoorlijn 18 van Eindhoven naar Winterslag. Dit laatste deel van de spoorlijn werd aangelegd voor het goederenvervoer naar de steenkolenmijn van Winterslag. Deze spoorlijn liep inderdaad door de Teut, maar het oude kolenspoor is in 1994 omgetoverd tot een fietspad. De rails die we hier zien kun je toch moeilijk bestempelen als fietspad.
Uiteindelijk concludeer ik dat dit spoor de zijtak moet zijn van spoorlijn 18, namelijk tussen Winterslag en het militair depot. Dit gedeelte van de Teut is vanaf de jaren ’50 gebruikt als militair oefenterrein en dit baanvak blijkt volgens Wikipedia nog niet geheel te zijn opgeruimd.
In onbruik geraakte spoorlijnen zijn altijd interessant. In de Meinweg bij Herkenbosch, bijvoorbeeld, ligt nog een stuk van de illustere IJzeren Rijn. In Munsterbilzen kun je met een railbike over een oud spoor.
De Holsteen
Aan het einde van de wandeling kom je langs misschien wel het hoogtepunt van de Teut: de Holsteen van Zonhoven. De Holsteen is een verzamelnaam voor een curiositeit: een aantal losse stenen die hier in miljoenen jaren tijd terplekke zijn ontstaan. Eén ervan is door prehistorische bewoners gebruikt voor het scherpen van bijlen en dat kun je nog altijd duidelijk zien. Je leest alles over de Holsteen in een apart artikel op dit blog. Zie “De Holsteen, micro-hotspot bij Zonhoven”.
What’s in the name: Zonhoven en de Teut
Zonhoven, het klinkt erg zomers. Zeker met een naastgelegen stadsdeel van Genk dat “Winterslag” heet als directe buurman. Tocht is het ontstaan van de naam Zonhoven heel wat minder zonnig dan je wellicht zou denken. Het heeft in elk geval niets te maken met de zon die dagelijks op en onder gaat, ondank het feit dat Zonhoven zelf nota bene een zon in het stadswapen draagt.
Zonhoven heette oorspronkelijk Sonuwe, wat waterrijk gebied rond de Son betekent. De Son was dan weer een beek, die nu bekend staat als de Roosterbeek. De naam Sonuwe is in de loop der tijd dus verbasterd tot Zonhoven, zodanig dat zelf de inwoners zelf denken dat ze het stralende middelpunt zijn.
Het middelpunt van Limburg
Het middelpunt zijn ze overigens wel: Zonhoven ligt precies in het geografische zwaartepunt van Belgisch Limburg. Als je Limburg zou uitknippen en het wilt laten balanceren op het puntje van een balpen, dan moet je dat puntje hier positioneren. Waarom je dat zou willen doen is me overigens een raadsel.
Teut
Nou niet beteuterd zijn, maar ook de naam Teut wordt vaak verkeerd begrepen. De Teut heeft niets te maken met de Teuten, het handelende en rondreizende volk uit de 17e eeuw. En het is ook niet zo dat de bezoekers continu aangeschoten zijn, want we zijn hier wel in de Teut, maar we zijn niet teut.
Het is allemaal veel saaier dan dat: de naam van het natuurgebied is afkomstig van het woord Toot, wat lokaal dialect is voor “punt”. En dan niet het puntje vanwege het middelpunt, maar vanwege de vorm van het gebied. Het gebied vormde lange tijd een puntig stuk grond langs de gemeentegrens met Houthalen. Vandaar de naam Teut. Met de laatste grenscorrectie is er van een puntig stuk grond overigens ook geen sprake meer.
Praktische informatie over wandelen in de Teut bij Zonhoven
- Lengte gele wandelroute: 5,8 kilometer
- Wandelroute is gemarkeerd met bordjes
- Startpunt: kruising tussen de Holsteenweg en de Hengelhoefseweg en Zonhoven. Bekijk op Google Maps.
- Parkeren: gratis
- Honden: aan de lijn toegestaan. Bij start en eindpunt is een omheinde hondenlosloopzone.
- Meer informatie over de Teut op de website van Agentschap Natuur en Bos.
- Meer informatie over de Wijers.
Gpx bestand wandelen in de Teut
Het gpx-bestand als hulp bij het wandelen in de Teut bij Zonhoven kun je hieronder downloaden via de doawnloadknop
Blijf op de hoogte
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Wat interessant om te lezen over de Ahrensburgcultuur. Ik zou ook wel nieuwsgierig zijn naar die kuil en het treinspoor. Leuk dat je het opgezocht hebt en nu weet waar het voor dient/diende.