Het drielandenpunt kennen we allemaal. Maar wist je dat er in Nederland ook een driedijkenpunt bestaat? Een unicum in Nederland. Uit de aard der zaak kunnen dijken elkaar niet kruisen. Maar op het driedijkenpunt komen wel drie dijken samen.
Het Driedijkenpunt is een markant plekje in het bijzondere rivierenland. Hier vinden al lange tijd gevechten plaats tegen het water. Tien keer watersnood de afgelopen drie eeuwen; gemiddeld één per dertig jaar. Hier stroomde vroeger de Maas de Waal in. Nu worden ze gescheiden gehouden van elkaar.
Het Driedijkenpunt staat in het boek “1000 plekken die je écht gezien moet hebben”. Nu, dat is misschien wat overdreven. Maar ga er dan zeker even langs als je in de buurt bent. En sta even stil bij dit stukje oer-Hollandse watermanagement.
Andere bezienswaardige micro-hotspots in Gelderland:
- Sint-Walrickkapel en koortsboom: Micro-hotspot bij Nijmegen
- De locatie van de Zevensprong, micro-hotspot in Ruurlo
Waar de Maas en de Waal bijna botsen
Vlak nadat de Rijn bij Spijk Nederland binnenkomt, splitst deze rivier zich. In het noorden wordt het de Nederrijn, in het zuiden de Waal. De Waal stroomt globaal eigenlijk vrij eenvoudig van oost naar west via Nijmegen, Zaltbommel en Dordrecht naar de Noordzee.
De Maas komt in Zuid-Limburg Nederland in, stroomt een hele poos noordwaarts en begint bij Roermond aan een hele ruime bocht naar het westen. Zo ongeveer tussen Den Bosch en Tiel lijken de Maas en de Waal bijna te botsen.
>>> Lees voor een dummy proof overzicht van de Nederlandse Rivierendelta mijn artikel “Rotterdam ligt niet aan de Maas”.
Vroeger mondde de Maas hier ook daadwerkelijk uit in de Waal. Nu niet meer. Aan het eind van de 19e eeuw is de Heerewaardense afsluitdijk opgehoogd en zorgt ervoor dat de Maas nu gescheiden is van de Waal. Daarmee is het een unieke dijk in Nederland. Het is namelijk de enige dijk is die twee rivieren van elkaar scheidt en dus niet de functie heeft van het beschermen van het land.
De “Heerenwaardense afsluitdijk” is de officiële naam van de dijk, maar ook een mond vol. De dijk wordt door locals daarom kortweg “Stenen Dijk” genoemd.
Het Driedijkenpunt, wat is er te zien?
Het Driedijkenpunt is echt een micro-hotspot: leuk om te bezichtigen als je toch in de buurt bent, maar veel meer dan een kwartiertje zul je je er niet vermaken. Maar daarom is het nog niet minder leuk of interessant. Wat kun je verwachten als je op dit punt staat?
De straatnaambordje Maasdijk-Waaldijk op het Driedijkenpunt
De klassieke dijk die het land beschermt tegen de Waal en de dijk die hetzelfde doet voor de Maas, lopen hier naadloos in elkaar over. Dat geeft een wat raar, bijna schizofreen beeld op de straatnaambordjes: links Waaldijk, rechts Maasdijk. Concreter dan dit kun je je het Land van Maas en Waal niet voorstellen.
Herinnering aan het bezoek van koningin Beatrix
Je weet dat je officieel oud geworden bent, als je in alle ernst een zin wilt beginnen met: “Mensen van mijn leeftijd herinneren zich nog wel dat…”, gevolgd door een verhaal met een hoog opa-vertelt gehalte.
Maar wat kan mij het schelen? Ik me nog prima de datum van 31 januari 1995 herinneren. Nederland was wereldnieuw. Internet hadden we nog niet. Het nieuws kwam tot ons via de televisie. We hadden nog maar net een jaar of vier CNN. En voor de eerste keer zagen we ons eigen Nederland groots op CNN.
De rivieren stonden gevaarlijk hoog. De dijken waren in niet heel goede staat en dreigden het te begeven. Als dat zou zijn gebeurd zouden de huizen vijf meter onder water gestaan hebben. In totaal werden daarom 250.000 inwoners uit het rivierenland geëvacueerd. Een kwart miljoen. Eén van de grootste evacuaties uit de Nederlandse geschiedenis.
Toenmalig koningin Beatrix bezocht het getroffen gebied. Twee jaar later kwam ze nogmaals. Ter herinnering daaraan staat er een, tja, wat is het eigenlijk. Een soort achthoekige plaquette op een stenen zuiltje. De belettering ervan is eigenlijk wel aan een opknapbeurtje toe.
Het kunstwerk “Waterland” van Cor Litjens
Veruit het mooiste en opvallendste object op het Driedijkenpunt is het kunstwerk “Waterland” van Cor Litjens. Lutjens is zelf een echte Maas & Waler. Hij kreeg de opdracht voor een kunstwerk om te vieren dat de dijken na het hoge water van 1995 versterkt waren.
Het beeld bestaat uit twee grote granieten platen. Aan de ene kant is er een uiterwaardenlandschap met een eenzaam dijkhuisje. Aan de andere kant van de dijk staat een heuse stad. De stad is opgebouwd uit allemaal kitscherige souvenirs van bekende gebouwen. Litjens begon ooit met het verzamelen van dergelijke souvenirs nadat hij er eentje vond op het Waterlooplein in Amsterdam. Hij legde een verzameling aan, geholpen door vrienden die ze van heinde en ver voor hem meenamen. Veel ervan heeft hij in diverse kunstwerken verwerkt. Het beeld “Waterland” was de laatste daarvan.
Het kunstwerk intrigeert om de een of andere vage reden. Je gaat je gedragen als een klein kind voor een maquette. De talloze huisjes blijven je aandacht vragen. Je probeert zoveel mogelijk van de beroemde gebouwen te herkennen. En je vraagt jezelf af hoe het zou zijn om te wonen tussen de Eiffeltoren en het Colosseum.
Hoe kom je bij het Driedijkenpunt?
De beste manier om het Driedijkenpunt te bereiken is met de fiets. Er zijn talloze fietstochten uitgezet in het Land van Maas en Waal en in de Bommelerwaard, en veel daarvan komen langs het Driedijkenpunt. Het is een mooie rustplek voor halverwege een tocht: er staat een bankje en picknicktafel.
Te voet is het Driedijkenpunt ook prima te bereiken. Vanuit Dreumel is het een wandeling van twee kilometer (dus vier kilometer heen en terug). Je zou hem bijvoorbeeld kunnen combineren met de wandeling door de Dreumelsche Waard. Het stukje tussen Dreumel en het Driedijkenpunt is overigens niet het meest boeiende stukje om te wandelen. Je loopt veel tussen bebouwing.
Je kunt ook met de auto het punt bereiken: de Waaldijk en de Maasdijk zijn voor auto’s toegankelijk. De Heerewaardense afsluitdijk is een fietspad. Er is bij het Driedijkenpunt echter geen echte parkeerplaats, maar genoeg ruimte om even uit te stappen.
Praktische informatie over het Driedijkenpunt bij Dreumel
- Adres Driedijkenpunt: Maasdijk, 6621 KE Dreumel
- Meer informatie over Cor Litjens.
- Het kunstwerk “Waterland” is ook besproken in Trouw.
- De evacuaties van 1995 staat uitgebreid beschreven op Wikipedia.
- Vlakbij is ook het Bezoekerscentrum De Grote Rivieren. Hier staat ook een uitkijktoren van waaruit je beide rivieren kunt zien. Gesloten tijdens mijn bezoek vanwege de lockdown.
Nooit van het bestaan van het Driedijkenpunt geweten, terwijl ik hier zo dichtbij woon. In Tiel.
Het is voor mijn man en mij dus goed te fietsen aankomende zomer!!
Ook bijzonder om onze Italiaanse vrienden te laten zien die regelmatig naar ons komen, en die ons landje ook zo mooi vinden!
Leuk, hè? Van de bijzondere plekjes in de buurt waar je toch geen weet van hebt. Vanuit Tiel is het inderdaad erg dichtbij, met het pontje. En het is bij uitstek een plekje voor een fietstocht. Veel plezier alvast!