De scheefste toren van Nederland, schever dan de toren van Pisa, staat in Bedum. Dat wilde ik wel eens met eigen ogen zien. Dus toog ik op “Bedumvaartstocht” naar het Groningse dorpje, tevens geboorteplaats van Arjen Robben, om deze micro-hotspot te bekijken.
De scheefste toren van Nederland, wie claimt hem?
Het lijkt nog niet eens zo eenvoudig te zijn om te bepalen wat de scheefste toren van Nederland is. Het lijkt een beetje op het Middelpunt van Nederland, waar ook meerdere gemeentes aanspraak op lijken te maken. Het is maar net hoe je het berekent en definieert.
De toren in het Friese Miedum staat in absolute zin gemeten het scheefst. Deze toren (zonder kerk) staat 4,72 graad uit het lood. Maar met een hoogte van 14 meter kun je je afvragen of je dat überhaupt wel een toren kunt noemen.
Ook in het Gelderse Acquoy staat een scheve toren, ook wel de “Betuwse toren van Pisa” genaamd. Deze toren lijdt een beetje aan hetzelfde euvel als Miedum, want de toren is maar 17,5 meter hoog. Bovendien staat de toren “maar” 3,8 graad uit het lood. Wel grappig aan Acquoy is dat er op het kerkhof onder de toren een zekere mevrouw Pisa ligt begraven.
De toren van Bedum is dan toch de scheefste
Dan Bedum. Het is in elk geval een echte toren, met de ruim 35 meter hoogte. En op die hoogte hangt de toren 2,611 meter scheef. Dat komt overeen met 4,18 graad. Reden genoeg voor de inwoners van Bedum te claimen dat hun toren de scheefste van Nederland is.
De toren is wel gefundeerd met onder andere dierenhuiden die het grondwater moeten tegenhouden. Maar dat heeft niet kunnen voorkomen dat de toren langzaam scheef is gaan staan. Om te voorkomen dat de toren omvalt heet ie inmiddels een betonnen korset aan de voet gekregen. De toren verzakt nu niet verder meer.
Scheefste toren van Nederland is schever dan de toren van Pisa
Eeuwenlang was de toren van Pisa de scheefste toren ter wereld. Deze iconische toren stond maar liefst 5,5 graad scheef. De toren stond zo scheef dat de toren zelfs dreigde te gaan omvallen. Met de renovatie is toen besloten om de toren iets rechter te zetten. Tot grote vreugde van de Bedumers bleek de toren van Pisa na de renovatie 3,96 graad uit het lood te staan. En daarmee is de toren van Bedum schever dan die van Pisa.
Militairen durven de toren niet op
De toren van Bedum kwam in 2014 nog in het nieuws. In het kader van het 200 jaar bestaan zouden militairen van de genie uit Wezep kapotte lampjes aan de wijzerplaat vervangen door van de toren te abseilen. Maar toen het puntje bij paaltje kwam haakten ze af omdat de toren te scheef zou hangen. Ze kwamen een paar dagen later wel terug met een hoogwerker.
In dezelfde periode kwam ook het NOS-journaal naar Groningen. De Nam begon bij Bedum aan nieuwe boringen en de Bedumers maakten zich zorgen over de gevolgen voor de toch al zo scheef staande toren.
De scheefste toren van de wereld?
De toren van Bedum is dan wel de scheefste van Nederland, het is niet de scheefste van de wereld. Die eer komt de toren van Suurhusen toe, aan de Duitse Waddenzee. Deze toren staat 5,19 graad uit het lood en staat ook “officieel” in het Guiness Book of World Records. Ook hier kun je overigens over discussiëren, want de toren van Midlum is nog schever. Maar Midlum is slechts 14 meter hoog en naar verhouding juist heel erg breed (7 bij 9 meter) en wordt daarom ook niet echt als toren beschouwd.
De Walfriduskerk van Bedum
De scheefste toren van Nederland staat dus in Bedum en is een onderdeel van de Walfriduskerk. Sint Walfridus was heilige die rond het jaar 1000 de woeste Groningers “in cultuur” bracht. Hij en zijn zoon werden echter door de Noormannen vermoord, nota bene terwijl ze aan het bidden waren. Zijn graf werd al snel een bedevaartsoord en de kapel ter plaatse werd te klein. Zodoende werd hier rond 1100 een stenen kerkgebouw in Romaanse stijl die in de eeuwen daarna steeds verder werd uitgebouwd.
En toen kwam de reformatie. De protestanten namen de kerk over en het was gedaan met de pelgrimages. De kerk was daarmee ook veel te groot geworden en raakte in verval. Ook een aantal torenbranden is de kerk niet bespaard gebleven, zoals in 1911. Delen zijn ingestort en niet meer teruggeplaatst. De kerk is nu dan ook een stuk kleiner dan ooit. Als je om de kerk heen loopt kun je de oude contouren van de kerk zien.
Praktische informatie over de scheefste toren van Nederland
Wie de scheefste toren van Nederland zelf wil bewonderen, moet dus naar Groningen rijden.
- Adres van de kerk: Plantsoen 2, Bedum
- Parkeren kan aan de parkeerplantsoenen aan de Kleinestraat
- Bedum zelf is ook een gezellig dorpje met leuke winkels
Leuk een blog over de toren in mijn geboortedorp. Moet als ik in ‘Beem’ ben ook altijd even naar de schaive toren.