Van Stein naar Elsloo: schitteren in de schemering

Soms zit alles mee met een wandeling, zoals vandaag tussen Stein en Elsloo. Ik heb spontaan zin om samen met mevrouw Buitenlucht nog even te genieten van de lente met een avondwandelingetje. Niet het geijkte ommetje rond mijn huis, maar even wat nieuws. De ruïne van Stein ken ik alleen van foto’s van Facebook. Elsloo ken ik alleen van de afritten op de snelweg. Maar wat bedoeld is als even twee uurtjes samen ontspannen, blijkt een wandelroute van ongekende schoonheid. En een ondergaand zonnetje maakte het plaatje compleet.

>>> Lees mijn laatste blogs als eerste: volg me op Facebook

Heb je een hond, neem hem dan gerust mee. Het eerste deel van de wandeling betreft een losloopgebied in Stein en ook later kom je nog een paar leuke stukken tegen waar hij kan (en mag) uitrazen. Praktische informatie en gpx-bestand tref je aan het einde van de route.

De wandelroute Stein-Elsloo

De wandeling die ik in de gauwigheid heb opgezocht is de blauwe route die start bij de ruïne van Stein. Hij staat aangeprezen op de website van Het Limburgs Landschap. Het pad is gemarkeerd met blauwe stippen. Een GPX kan ik er niet bij vinden. Later zie ik dat Visit Zuid-Limburg dezelfde route op haar website heeft staan, met GPX-bestand.

De route is aangegeven met blauwe paaltjes. De schuine kant geeft de richting aan. Wij hebben hem in omgekeerde volgorde gelopen.

De ruïne van Stein, start van de wandeling

Het kasteel dat ooit in Stein stond was een klassieke waterburcht, omstreeks 1300. Het meest in het oog springend is de hoofdburcht, gebouwd op een motte. Hier krijg je alles wat je van een ruïne mag verwachten: ingestorte muren, met gras begroeide binnenplaatsen en een nog resterende oude ronde toren. We zijn hier in Zuid-Limburg, dus uiteraard is het een toren opgebouwd van mergel. Het dorp heeft trouwens zijn naam te danken aan het kasteel. Al in de 13^e eeuw werd deze plek beschreven als “De Steyne”, verwijzend naar het stenen kasteel.

Meteen ernaast tref je de voorburcht, waar de nieuwere panden nog fier overeind staan. Hier hebben vele adellijke families gewoond, maar aan het eind was het (tot 1998) een rusthuis voor de oud-missionarissen, broeders, paters en zusters.

Of het waar is of niet, het verhaal gaat dat het kasteel zijn oorsprong vindt in een broedertwist. Herman van het Kasteel Elsloo kreeg ruzie met zijn broer Arnold, verliet Elsloo en bouwde hier zijn eigen burcht. Lekker puh! Het kasteel van Elsloo komen we later deze wandeling nog tegen.

Wandelen van Stein naar Elsloo, het Julianakanaal

Al je je stipt aan de route houdt, dan krijg je niet het mooiste zicht op de ruïne. De oude kasteeltuinen zijn openbaar toegankelijk. Zo kun je om het kasteel en de ruïne heen lopen en kun je hem van alle hoeken bekijken. De route zoals je die hier op Bestemming Buitenlucht ziet, evenals de gpx onderaan de pagina, volgt mijn alternatieve pad. Bovendien lopen wij hem in omgekeerde richting.

Na het kasteel loop je met een bochtje tot een trap je naar het Julianakanaal brengt. Ik vreesde vooraf een beetje voor het lange stuk langs het kanaal. Maar saai, nee, dat is het hier allerminst. Het meest bijzondere is nog wel het langzaam veranderende landschap. In het begin loop je langs het kanaal op een dijk. Het water rechts en duidelijk een stuk lager dan het water het landschap links beneden je. Maar, bijna ongemerkt, verandert dat compleet in de paar kilometer die je hier gaat. Vlak voor Elsloo loop je nog steeds langs het water, maar het landschap links rijst ver boven het water uit.

Bovendien is het stuk langs het Julianakanaal, ondanks dat het voortdurend rechtdoor gaat, best wel gevarieerd. Soms loop je direct langs het water, dan weer tussen de bomen en de struiken. En tweemaal ga je een brug onderdoor. Eerst de snelweg A76, die hier de grens met België oversteekt. Denk het lawaai even weg, maar dan is die gigantische brug hoog boven je een spectaculair bouwwerk. Ook de Brug Elsloo ga je onderdoor. Deze brug ligt lager dan het landschap, en is toch de hoogste brug over het Julianakanaal.

>>> Aan de andere kant van het Julianakanaal ligt Meers, waar je ook prachtig kunt wandelen bij het bomenmonument Woodhenge.

Het Julianakanaal loopt overigens parellel aan de Maas. Bijna overal kaarsrecht, maar juist hier maakt ie twee knikken. Als je op de kaart kijkt zie je waarom: Het Julianakanaal ontwijkt hier een meander van de Maas.

Bijzonder om te zien aan de overkant zijn de vele bomen met Maretak, ook bekend als mistletoe. Zal je net zien, neem je je vrouw een keer mee op een wandeling is de maratak net aan de andere kant van het kanaal…. Maretak komt overigens in heel nederland wel een beetje voor, maar echt talrijk alleen in Zuid-Limburg. Dit is ongeveer het meest noordelijke punt waar je zoveel maretak bij elkaar aantreft. Maratak is een halfparasiet, de bomen hebben er niet veel last van.

Geschiedenis van het Julianakanaal

De ontstaansgeschiedenis van het Julianakanaal is overigens een prachtig stukje geschiedenis. Door de opkomst van de mijnbouw rond 1900 is er behoefte aan transport van de kolen. Eerst wil men de Maas, die hier de grens met België vormt, uitdiepen. Maar de Belgen willen dat niet al te diep, tot maximaal 2,6 meter. Waarom? Omdat anders grote schepen ook via Rotterdam kunnen varen en zo een concurrent vormen voor Antwerpen. Na twintig jaar bakkeleien worden er uiteindelijk twee kanalen gegraven, één aan de Belgische kant van de Maas (het Albertkanaal) en één aan de Nederlandse kant. Lekker puh!

In 1925 steekt toenmalig prinses Juliana de eerste schop in de grond. Voor het kanaal moest overigens een behoorlijk deel van Elsloo afgebroken worden: 43 woningen, het gemeentehuis, een school en een drie miljoen kub van de berg. De afgegraven grond werd gebruikt voor de dijken ten noorden en zuiden van Elsloo. Het kanaal is in 1935 uiteindelijk klaar. Vijf jaar voor de Tweede Wereldoorlog waarin het eerst een snelle opmars van de Duitsers bemoeilijkte en later juist de geallieerden hinderde.

Kasteel Elsloo, kasteeltuinen en een theehuisje

En dan komen we aan in Elsloo. Eerst het kasteel Elsloo, nu een restaurant en hotel, maar nog niet zo lang geleden het huis van leden van de beroemde familie De Grimaldi, prinsen van Monaco. Eigenlijk heb ik eerder gelogen: dit is helemaal niet het kasteel waarvandaan Herman vertrok om een kasteel in Stein te beginnen. Dat kasteel is weggespoeld bij een overstroming van de Maas. Ook het nieuwe kasteel, een herenhuis gebouwd in de 17^e eeuw bestaat niet meer. Het is afgebrand. Wat we nu het kasteel Elsloo noemen zijn eigenlijk de bijgebouwen van dat herenhuis.

En de tuin natuurlijk. Inmiddels in handen van Het Limburgs Landschap en een waar feest om te mogen wandelen. Opvallendste is het karakteristieke theehuisje, een uitkijkpunt wat al ongeveer sinds 1820 bestaat. Het oorspronkelijke theehuisje zelf is, ook al, afgebrand. Maar recent, in 2015 door brandstichting. In 2020 was het weer opgebouwde theehuisje weer wederom doelwit van vandalisme. Door illegaal kappen van twee naastgelegen lindes werd het dak beschadigd.

Verder in de kasteeltuin tref je nog het Terhagerpötje, een bron waar de inwoners van de omliggende dorpen water konden halen. Uiteraard mochten de gewone bewoners niet door de kasteeltuinen en namen zij het pad er vlak langs. Door het veelvuldige gebruik is het nu zo’n heerlijk Limburgse holle weg en een pareltje om doorheen te gaan. Tenslotte lopen we nog door een tunneltje, daarna een trap op en doen we het dorp Elsloo zelf aan.

Van Elsloo naar Stein

En ook Elsloo zelf is een heerlijk dorp. Het schilderachtige streekmuseum, met als adres “Op de berg 4”, ligt in een prachtig straatje met oude panden. Erlangs een doorkijkje naar de kerk. De ondergaande zon kleurt alles goud.

Het grootste deel van Op de berg is door het Julianakanaal verdwenen. De wederhelft Onder de berg zelfs helemaal. Maar als je hier loopt merk je het nauwelijks. Misschien zelfs dat het uitzicht nu mooier geworden is. Je overziet vanaf het hoekje hoe dicht het Julianakanaal en de Maas bij elkaar liggen hier.

Als je Elsloo uitwandelt, dan volgt een relatief wat saaier stuk over een dijk. Totdat je afslaat en nog even door Pasveersloot mag lopen. Dit is een voormalige rioolzuivering voor de cokesfabriek van de Staatsmijn Maurits. Nu is het volledig aan de natuur gegeven. Het is het laatste stukje genieten van deze wandeling; al snel daarna lopen we de bebouwde kom van Stein weer in en zijn weer terug bij de auto.

Praktische informatie wandeling Ruïne Stein-Kasteel Elsloo

• Startpunt: Ruïne Stein, Parkeerplaats P1, Ondergenhousweg 16, 6171 GW Stein.
• Lengte: 9,6 kilometer
• Hoogteverschillen: 57
• De wandeling tussen Stein en Elsloo is gemarkeerd met blauwe paaltjes, waarvan de schuine zijde de richting aangeven, maar dan loop je hem in de omgekeerde richting.
• Vlak na de start is een losloopgebied voor honden. Ook net buiten Elsloo langs de dijk mogen honden los.
• De wandeling kan eventueel gekoppeld worden aan de Wandeling bij Meers aan de overkant van het kanaal. tot een wandeling van iets meer dan 20 km.

GPX downloaden van de wandeling tussen Stein en Elsloo

Download het gpx bestand van deze route met de downloadklop hieronder.