Fort de la Chartreuse in Luik is bij uitstek dé urbex-locatie voor beginners. Ook voor wie geen grote held is. Het is gemakkelijk om jezelf toegang te verschaffen tot het vervallen complex (het hek staat gewoon open). Maar ook als je niets hebt met fotografie, dan is het bijzonder om even rond te lopen in deze surrealistische en post-apocalyptische omgeving.
Fort de la Chartreuse : urbex voor angsthazen
Fort de la Chartreuse is de bekendste urbex-locatie van Luik en misschien wel ven heel België. En dat heeft het vooral te danken aan het feit dat het een erg makkelijke locatie is en dus ideaal voor beginnelingen. Zelfs voor degelijke burgermannetjes als ik, met meer angsthaasbloed dan leeuwenmoed, was dit een prima plek voor de urbex-ontmaagding.
In het fort de la Chartreuse zelf
Laat ik alle vaderlijk waarschuwende woorden van deze oude man even voor later. Eerst het fort zelf. Want wat is het een supergave beleving om hier een poosje te zijn. Zoals ik al zei: surrealistisch en post-apocalyptisch zijn echt de kernwoorden hier. Wandelend van vertrek naar vertrek kijk ik mijn ogen uit naar de vervallen, leeggeroofde en bekladde ruimtes. Veel glas op de vloer, nauwelijks meer in de sponningen. Hier en daar komt hedera naar binnen groeien.
Met enig inlevingsvermogen kun je aan sommige ruimtes nog wel terugzien wat de functie geweest moet zijn, zoals een sanitairgebouw. In andere ruimtes is er niets meer wat herinnert aan de ooit levendige kazerne die het geweest moet zijn.
En dan loop je tegen een slaapkamer van een dakloze aan. Nog een best aardig onderhouden ruimte zelfs: een bed, een stoel en een bijzettafeltje. Een geveegde vloer en het afval in een vuilniszak. Opeen bekruipt me het gevoel een indringer te zijn in andermans privéleven. Wat doe ik hier eigenlijk? Ik loop snel verder, maar niet voordat ik er toch een foto van gemaakt heb. Daarvoor was dit toch weer te intrigerend om te schieten.
Toegang tot het fort de la Chartreuse
Voor het betreden van het terrein van Fort de la Chartreuse is het voldoende om door de poort te wandelen. Inderdaad, zo simpel is het. Je kunt er aan twee kanten in, de meest voor de hand liggende plek is de vooringang ter hoogte van de Rue Thier de la Chartreuse. Ikzelf heb een alternatief genomen door te parkeren op de Avenue de Péville. Ter hoogte van de Rue Courte kun je hier het park ingaan en is het een wandeling van 600 meter naar het fort. Eventueel kun je ook nog aan de achterkant het fort betreden via Rue Achille Lebeau. Ook hier stond de poort gewoon open toen ik er was.
Maar ik geef geen garanties. Of hooguit tot aan de voordeur dan. Het wil hier nog wel eens veranderen en het kan zomaar zo zijn dat de overheid toch eens anders beslist en de toegang sluit. En laat ik het er dan nu meteen maar ook bij vermelden: het mag eigenlijk niet. In het park hangen verschillende borden die je niet bepaald aanmoedigen het terrein te betreden. Maar goed, er wordt je dus ook geen strobreed in de weg gelegd dat wel te doen.
Eenmaal in het fort kun je vrij makkelijk rondbanjeren. Maar pas ook dan op: het is niet ongevaarlijk, zeker niet als je je de trap opgaat. Er heeft brand gewoed en er zijn veel losse stukken die kunnen vallen. En anders kun je ook zelf nog vallen, want hier en daar is de vloer al vergaan en staar je in een gapend gaat naar de verdieping onder je. En laat je smetvrees ook maar thuis. Ook de schoonmaakploeg is er al veertig jaar niet meer geweest.
Nog een laatste waarschuwing: ga beter niet alleen. Het terrein is niet alleen een mooie urbex-locatie, maar Fort de la Chartreuse is ook een mooie “woonplaats” voor daklozen en verslaafden die hier (al dan niet in tenten) verblijven. In je uppie rondlopen hier geeft navenante risico’s.
Parc de la Chartreuse
Fort de La Chartreuse ligt op een heuvel, maar ook in een stadspark dat verder vrij toegankelijk is. Informatie over het park vind je op de website van de gemeente. Het park is niet heel groot, maar wel erg mooi, met hier en daar nog enkele ruïnes, uitzicht over de stad. Er zijn een aantal wandelroutes uitgezet van omennabij een kilometer. Die wandelroutes gaan uiteraard niet over het terrein van het Fort de la Chartreuse, maar je je komt wel langs een aantal ruïnes van verdedigingswerken.
De geschiedenis van Fort de la Chartreuse
Fort de la Chartreuse ligt strategisch op de Mont Cornillon net buiten het centrum van Luik. Oorspronkelijk lag hier een klooster van de Orde der Kartuizers, de strengste orde van kluizenaars van de Katholieke Kerk (alleen op zondag leefden ze in gemeenschap). De plek dankt er nog steeds haar naam aan. Chartreuse is het bergegebied in de Franse Alpen waar de orde oorspronkelijk vandaan kwam (Kartuizers is dan weer afgeleid van de Latijnse naam van het gebergte, Cartusia).
Chartreuse in Franse handen: beschieting van Luik
Het klooster werd in 1691 opeens van militair belang tijdens de Negenjarige Oorlog toen het leger van de Franse Zonnekoning Lodewijk XIV de heuvel innam en vanaf daar Luik onder vuur nam. Ongeveer een vijfde van de stad werd verwoest. Ter verdediging werden Pruisische hulptroepen tot de stad toegelaten, maar in plaats van helpen begonnen die soldaten juist de lege huizen en paleizen te plunderen. Met zulke vrienden heb je geen vijanden meer nodig, dachten de Fransen. Het Franse leger heeft de stad uiteindelijk niet ingenomen, maar de morele overwinning was wel aan hen.
De bouw van Fort de la Chartreuse door Nederland
De Kartuizers verlieten het klooster ruim een eeuw later. De plek werd nog gebruikt in de Eerste Coalitieoorlog waarin de Fransen Nederland bezetten. Vrijwel direct na het verdrijven van Napoleon besloot Koning Willem I hier in 18717 het Fort de la Chartreuse te bouwen als onderdeel van een lange verdedigingslinie evenwijdig aan de grens met Frankrijk. Dit is dus het fort dat er nu nog steeds staat, zij het meer vervallen dan toen.
Het Fort de la Chartreuse in Belgische handen
Lang heeft Willem I niet kunnen genieten. In 1830 kwamen de zuidelijke provincies in opstand tegen de koning wat uiteindelijk leidde tot de onafhankelijkheid van België. Het Fort is vanaf dan Belgisch. Vanaf 1888 is het fort niet meer nodig als verdedigingsfort. De aanleg van de fortengordel rondom Luik maakte het obsoleet. Fort de la Chartreuse wordt vanaf 1891 dan ook gebruikt als kazerne.
Chartreuse in Duitse en Amerikaanse handen: gevangenis en hospitaal
Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog wordt België bezet door Duitsland. In beide oorlogen werd het fort gebruikt als gevangenis. Na de bevrijding in 1944 gebruikten de Amerikanen het nog een tijdje als militair hospitaal.
Na de oorlog wordt het weer kazerne totdat de soldaten uiteindelijk in de jaren ’80 vertrekken. Fort de la Chartreuse wordt uiteindelijk gekocht door de gemeente Luik. Understatement van de eeuw: de renovatieplannen zijn even blijven liggen.
Wat is urbex-fotografie?
Urbex staat voor urban exploring en houdt dus eigenlijk niets meer in dat het ontdekken van stedelijke gebieden. Urbex-fotografie is dus het fotograferen van deze stedelijke omgeving. In de regel gaat het bij urbex om verlaten en vervallen gebouwen. De urbex code schrijft voor dat je de plek achterlaat zoals je hem hebt aangetroffen: leave nothing but footprints take nothing but pictures.
Meestal is urbex-fotografie illegaal omdat je privé of verboden terrein betreedt, al kun je soms ook toegang krijgen met toestemming van de beheerder. Ook zijn er veel urbexlocaties die gewoon openbaar toegankelijk zijn. De schachttorens van Terhills, bijvoorbeeld, zijn ook urbex, maar wel wat minder avontuurlijk.
Urbex locaties worden normaliter niet zomaar openbaar gemaakt. Het openbaar maken van de locatie kan namelijk tot gevolg hebben dat veel anderen de locatie gaan bezoeken en juist dat zorgt voor extra verval. Bovendien zijn urbex locaties een makkelijk doelwit voor dieven en vandalen.
Maar er zijn ook enkele uitzonderingen en de urbex locatie van Fort de la Chartreuse is zó bekend dat je deze overal op internet kunt vinden. Voor dieven valt er ook niet veel meer te halen, want zo’n beetje alles is hier al leeggeroofd.
Blijf op de hoogte!
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Plaats een reactie