Trage Tocht Beesel: wandelen langs Swalm, Maas en molen

Wandelen in Beesel: het brengt je naar een bijzondere molen, prachtige uiterwaarden en een slingerende Swalm die hier uitmondt in de Maas. En op de koop toe een lieflijk kasteeltje aan het einde. En Rust. Dat valt mischien nog wel het meeste op bij het wandelen van de Trage Tocht Beesel. Beesel is een dorpje aan de Maas tussen Roermond en Venlo in Midden-Limburg. Afgezien van enkele hotspots kom ik tijdens de 14 wandelkilometers heel erg weinig mensen tegen. Dit lijkt een platteland in ruste.

Maar waarom zie ik toch overal draken? Kom met me mee naar het Maas- en Swalmdal en ik vertel je er alles over.

Lees ook de pagina “Trage Tochten in Limburg” voor een overzicht van alle de door mij beschreven Limburgse Trage Tochten.

Molen de Grauwe Beer, een roemrijke historie

Meteen buiten Beesel loop je bijna letterlijk tegen een wel heel bijzondere molen aan. Het is molen “De Grauwe Beer”, gebouwd in 1614 (op het informatiebordje staat foutief 1604 vermeld als bouwjaar). De leeftijd van meer dan 400 jaar is op zich al indrukwekkend. Maar opmerkelijker is de bouwplaats: Zaandam. Jawel we hebben hier te maken met een echte Zaansche Molen.

Toen de molen gebouwd werd was het een houtzaagmolen. De eerste houtzaagmolen bovenkruier in Nederland zelfs. Een bovenkruier is een molen waarbij alleen de kap met de wieken draaibaar is. Waarschijnlijk werd de molen gebruikt voor het zagen van balken voor de schepen van de VOC.

Rond 1890 was de molen obsoleet geworden. Het zaagwerk was inmiddels overgenomen door stoommachines. En toen was daar een zekere Hein Cuypers uit Beesel die op een ochtend wakker werd en dacht: “Kom laat ik eens een molen kopen”. Hij was al boer en bierbrouwer. De molen werd verscheept vanuit Zaandam naar Limburg en in Beesel weer opgebouwd. Niet meer als houtzaagmolen, maar als korenmolen.

De molen is daarna nog tweemaal verplaatst. Eerst in 1974 naar de oever van de Maas, omdat daar de wind gunstiger zou zijn. De kans op overstromingen werd geschat op 1x in de 250 jaar. Maar er waren overstromingen 1993, 1995, 2003 en 2011. Toen werd besloten de molen nog eens 60 meter naar het oosten te verplaatsen, waar hij anderhalve meter hoger staat en doge voeten kan houden.

Wandelen langs de oevers van de maas in Beesel, tussen grazers en grind

Voorbij de molen loop je langs de Maas door de brede uiterwaarden. Het is hier schitterend mooi, licht glooiend, met hier en daar een boom. Afhankelijk van de waterstand hebben sommige bomen natte voeten.

Dit is een van die prachtige idyllische plekjes, waar het zo goed onthaasten is. De route gaat linksaf, maar neem gewoon even de tijd om een stukje door te lopen het schiereilandje op. Het loopt dood, maar je mag hier dan nog wel even wat langer blijven wandelen. De waterplas, ontstaan door grindafgraving aan je linker hand, de Maas aan je rechterhand.

Je loopt hier niet alleen. Ook een kudde galloways verblijft hier. Zoals gebruikelijk liggen ze behoorlijk in de weg. Get-aways, zou een betere benaming voor ze zijn, maar ik ben dan ook geen held met runderen.

Donderberg, maasduinen buiten NP De Maasduinen

Als we dan toch maar weer onze route vervolgen, komen we al vrij snel een bos tegen. Opeens krijg je best wel forse hoogteverschillen te zien en begint er toch een lichte twijfel te knagen. Het is hier toch Midden-Limburg? Nou niet bepaald bekend als heuvelachtig?

Het blijkt het natuurgebiedje “De Donderberg” te zijn. Het bestaat uit een bos boven op enkele rivierduinen. Het zijn dus maasduinen, maar veel verder stroomopwaarts dan het Nationaal Park De Maasduinen. Het is een van de weinige delen waar je echt door bos loopt. En het is het enige deel van de wandeling waar we noemenswaardige hoogteverschillen tegenkomen. Hier en daar is het zelfs best wat stijl om te wandelen, zoals de afdaling richting de monding van de Swalm. Vergeet even verderop vooral niet om even achterom te kijken. De berg is van een afstandje erg herkenbaar.

Waarom deze heuvel Donderberg heet is niet helemaal duidelijk. Voor de hand liggend is het om te denken aan Donar, de Germaanse god van de donder en bliksem. De naam komt echter pas voor het eerst voor in 1654, en is daarmee te jong om een Germaanse oorsprong te hebben.

Wandelen langs de Swalm, slingerend richting de Maas

Even lijkt het wat eentonig te worden. Na de Donderberg gaat de wandeling best wel lang over een pad, ingeklemd tussen Maas en akkerland. Eindeloos akkerland. De Maas zelf is niet goed te zien door de begroeiing met struiken en bomen. Tot overmaat heeft de Maas in de struiken heel veel afval gedumpt, zoals lege flessen en ander plastic rommel. Het is niet het meest mooie deel van de route. Maar wel een erg vogelrijk deel. Ik zie meerdere zilverreigers, die overigens niet heel erg vriendelijk naar elkaar zijn. En een aantal bergeenden, die beter met elkaar kunnen opschieten.

Maar dan draai je linksaf, en wandel je voor het eerst echt langs de Swalm. Wat een fijn riviertje is dit, zeg! Ze slingert hier door het landschap, meander na meander na meander. En daarlangs mag je je over fijne voetpaden laten meestromen.

Soms loop je er vlak langs. Dan weer zie je de rivierbedding wat verder af, achter moerassig land. Met een vreugdesprongetje mag je er overheen, maar ik neem gewoon de brug. Ik vervolg het pad stroomafwaarts en weer terug richting de Donderberg. Hier is de rivierbedding heel erg breed en prachtig mooi.

Kasteel Nieuwenbroeck

Helemaal aan het einde van de wandeling, bijna weer terug in de dorpskern van Beesel, doemt er opeens een heel aardig kasteeltje op tussen de bomen. Het is Kasteel Nieuwenbroeck (met C-K), van oudsher bewoond door de adellijke familie Ruijs (met U-IJ). Nu nog woont er een afstammeling van die familie. Het is particulier bezit en niet te bezichtigen, helaas. Het is namelijk wel een alleraardigst kasteeltje.

Het hoofdgebouw zelf komt uit 1560 en is verbouwd in de 18^e eeuw. Het gebouw heeft aan drie kanten trapgevels. Maar ook het poortgebouw mag er wezen, net als de toegangsbrug ervoor.

Het dorpje Beesel, een draak van een dorp

Je ontkomt er niet aan. Als je in Beesel bent dan ben je in het “Drakedörp”. Het begint al als je de snelweg verlaat. Op de rotonde staat een metershoge rode draak om je welkom te heten. Maar daar blijft het niet bij. Er hangen drakenvlaggen en drakenvaandels. Voor het gemeentehuis staan hekken met drakenschilden. In de tuinen staan allerhande draken. Er zijn drakenstandbeelden. De lokale watersportvereniging heet “De Draekevaerders” en de carnavalsvereniging heet “De Drake”. En zelfs de openbare zitbank op het plein heeft de vorm van een drakenstaart.

Ik wil niet de draak steken met lokale gewoontes, maar als je niet weet wat er aan de hand is, dan sta je toch even vreemd te kijken. Gelukkig wordt het al snel uitgelegd. In 1630 vind er een afsplitsing plaats van de schutterij en ontstaat het Sint Jorisgilde. Het gilde voert jaarlijks op kermismaandag een kort visueel spektakelstuk op: het Draaksteken, gebaseerd op legende Joris en de Draak. Net als de achtbaan in de Efteling, alleen dan in het echt, zeg maar. Dit spektakel is in de loop der eeuwen geëvolueerd naar een toneelstuk aan de oever van de Maas sinds 1883. Inmiddels is het een megaproductie voor 15.000 toeschouwers die eens in de zeven jaar wordt opgevoerd. In de zomer van 2023 staat de volgende editie gepland. Ik heb het jaartal alvast omcirkeld in mijn agenda.

Tips voor als je toch in de buurt bent

Nu je toch in de buurt bent zou je deze wandeling kunnen combineren met een bezoekje aan de binnenstad van Roermond. Deze mooie oude stad kun je beter leren kennen door Roermondjes te spotten, bordjes die je verhalen over de stad vertellen. En je kunt hier prima shoppen.

Wil je meer weten over het de grindwinning en het ontstaan van de Maasplassen? Dan is de Grindgatenroute in Heel erg leuk om te doen. Daarbij loop je langs informatieborden die je alles over de grindgaten vertellen wat je weten wilt.

Praktische informatie over de Trage Tocht in Beesel: wandelen langs de Swalm

• De route is 14 kilometer lang
• Startpunt is de Markt in Beesel
• De Trage Tocht valt onder de abonnementsvorm van Wandelzoekpagina. Een abonnement kost €13,50 voor een jaar. Een losse wandeling kost €2,50. Je krijgt hiervoor een routebeschrijving, enige achtergrondinformatie en een gpx-track. De Trage Tocht Beesel is te vinden via deze link.
• Onderweg loop je langs de molen De Grauwe Beer. De molen organiseert ook rondleidingen.
• Andere bezienswaardigheid is de Historische Groentehof, een moestijd speciaal voor vergeten groenten. Groepen vanaf 6 personen kunnen een rondleiding boeken. Twee maal per jaar is er een rondleiding voor individuen. Bovendien is hier een terras voor koffie en thee. De Historische Groentehof  is alleen geopend in de zomer en het najaar.
• Meer informatie over het Draaksteken vind je op www.draaksteken.nl